Niepołomice wspominane są już w archiwach Jana Długosza a historia miasta sięga pierwszych Piastów. Ta podkrakowska miejscowość zwana była drugą po Krakowie stolicą Polski, a zamek w Niepołomicach drugim Wawelem. Coś dla siebie znajdą tu miłośnicy pięknej architektury i historii, ale także natury i aktywnego wypoczynku w ciszy. Puszcza Niepołomicka to urokliwy zakątek południowej Polski.
Niepołomice – historia pisana przez wieki
Niepołomice znajdziemy w kochanym przez turystów sąsiedztwie Krakowa, gdzie aż roi się od pięknych miejsc. To jedno z najstarszych miast Małopolski, wspominał je w kronikach już Jan Długosz. Dzięki licznym archiwom możemy zgłębić historię osady z pięknym zamkiem. Zachowały się nawet średniowieczne rachunki dworu królewskiego.
Ta urokliwa miejscowość na skraju Puszczy Niepołomickiej stała się idealną siedzibą zamku królewskiego. Już u zarania Państwa Polskiego, kiedy to w Krakowie osiedli książęta piastowscy, Niepołomice były jednym z ich ulubionych miejsc polowań. To tutaj w XIV wieku król Kazimierz Wielki nakazał postawienie zamku myśliwskiego i gotyckiego kościoła.
Za Jagiellonów rozbudowano zamek, który zaczął być nazywany drugim Wawelem. Niepołomice zaczęto określać mianem drugą po Krakowie stolicą Polski (co zapoczątkował Jan Długosz).
Piękny zamek w Niepołomicach – drugi Wawel
Imponujący zamek w Niepołomicach miał być nie tylko siedzibą podczas polowań w Puszczy Niepołomickiej. Pełnił także funkcje obronne dzięki posadowieniu na stromej skarpie. Za panowania Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta warownia przechodziła kolejne rozbudowy. Królowa Bona, żona Zygmunta Starego, nakazała zaś stworzenie pięknych włoskich ogrodów.
Po okresie panowania monarchów, przyszedł w Niepołomicach czas na rody magnackie. Zamek przechodził w ręce Curyłów, Branickich i Lubomirskich. Szlachcice upodabniali stopniowo fortecę do rezydencji.
Upadek zamku w Niepołomicach
Świetność zamku w Niepołomicach dobiegła końca wraz z potopem szwedzkim, którzy zniszczyli zarówno miasto, jak i zamek oraz kościół. Z zamku urządzili magazyn żywności.
Próby remontu za czasów Augusta Mocnego i Augusta III co prawda podjęto, ale rozbiory Polski przyniosły kolejne zmiany. Austriacy zamienili zamek w koszary, rozebrali drugie piętro zamku i na zawsze pozbawili go wcześniejszego charakteru.
Do I wojny światowej rezydencja w Niepołomicach pełniła funkcje magazynu i budynku mieszkalnego, a w międzywojniu budynku użyteczności publicznej. Po II wojnie światowej zamek popadł w ruinę. W latach 90. podjęto próby jego renowacji, współcześnie jest od odnowiony i prezentuje się okazale. Eksponowane są w nim zbiory łowieckie i myśliwskie. W centrum kultury Zamek można posłuchać koncertów, obejrzeć spektakle i pokazy rycerskie.
Kościół Dziesięciu Tysięcy Męczenników
Kościół Dziesięciu Tysięcy Męczenników w Niepołomicach to gotycka budowla, której donatorem był Kazimierz Wielki. Obecnie to bardzo popularna atrakcja turystyczna. Kościół jest najstarszym budynkiem w mieście.
Fundacja Lubomirskich rozbudowała budowlę w stylu barokowym. Warto dokładnie obejrzeć jego wnętrze, m.in. ołtarz. Jeszcze ciekawsze od samego kościoła są okoliczności, w których Kazimierz Wielki kazał go postawić…
Kościół jako pokuta?
Podobno postawienie kościoła w Niepołomicach było związane z postacią księdza Marcina Baryczki. Miał on być posłańcem od krakowskiego biskupa, który niósł królowi ekskomunikę. Kazimierz Wielki podobno tak źle się prowadził, że został wyłączony z kościoła. Na połajanki księdza Baryczki król zareagował ostro i kazał wtrącić go do lochu, a następnie utopić w Wiśle.
Po takim czynie władca zreflektował się i zaczął fundować kościoły na odkupienie win. Nie jest całkiem pewne, że kościół w Niepołomicach był budowlą ufundowaną przez króla za pokutę, ale tzw. kościoły pokutne istnieją do dziś na ziemi sandomierskiej. To kolegiata w Wiślicy i Sandomierzu, kościoły w Szydłowie, Stopnicy, Zagości i Kargowie.
Wezwanie dziesięciu tysięcy męczenników miało mieć związek z bitwą w wojnie z Litwą bądź Rusią w dniu śś. męczenników, ale nigdy nie potwierdzono że w tym dniu (22 czerwca) jakakolwiek taka bitwa miała miejsce.
