Gdzie żyli polscy królowie na przestrzeni dziejów? Władcy często mieli swoją ulubioną siedzibę. Ale nie zawsze był to jeden i ten sam zamek. Oto 4 najsłynniejsze zamki królewskie w Polsce (i bonusowo 4 mniej znane).
Zamek Królewski na Wawelu
Zamek Królewski na Wawelu można uznać za za najważniejszą królewską siedzibę na naszych ziemiach. To zamek wielu stylów, przebudowywany właściwie w każdym stuleciu. Jednocześnie wzgórze wawelskie stało się najważniejszym polskim ośrodkiem chrześcijaństwa. Również kolejni królowie obrali sobie Wawel za najważniejsze miejsce Polski.
Na krakowskim wzgórzu miała miejsce pierwsza historyczna koronacja polskiego władcy. Był nim Władysław Łokietek w roku 1306. On także zbudował na Wawelu trzecią gotycką katedrę, w której po śmierci został pochowany. Wyjątkowy charakter Wawelowi nadał Kazimierz Wielki. Lata świetności krakowskiego wzgórza trwały do roku 1595. W tym roku w zamku miał miejsce pożar.
Czytajcie więcej: Zamek Królewski na Wawelu
Zamek Królewski w Niepołomicach
Niedaleko znajdował się także Zamek Królewski w Niepołomicach, zaś sama miejscowość znana była jako druga stolica Polski, właśnie przez obecność warowni.
Niepołomice były jednym z ulubionych miejsc polowań polskich władców. To tutaj w XIV wieku król Kazimierz Wielki nakazał postawienie zamku myśliwskiego i gotyckiego kościoła. Za Jagiellonów rozbudowano zamek, który zaczął być nazywany drugim Wawelem.
Imponujący zamek w Niepołomicach miał być nie tylko siedzibą podczas polowań w Puszczy Niepołomickiej. Pełnił także funkcje obronne dzięki posadowieniu na stromej skarpie. Za panowania Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta warownia przechodziła kolejne rozbudowy. Królowa Bona, żona Zygmunta Starego, nakazała zaś stworzenie pięknych włoskich ogrodów.
Czytaj więcej: Zamek Królewski w Niepołomicach
Zamek Królewski w Warszawie
Zamek Królewski w Warszawie to miejsce o długiej historii. Nie od razu była to siedziba władcy. Już w XIII wieku w miejscu ówczesnego zamku powstał drewniany gród, którego wzniesienie było nierozerwalnie związane z początkami miasta Warszawy. Prawdopodobnie była to inicjatywa księcia mazowieckiego Bolesława II.
Najpierw więc mieli tu swoją siedzibę książęta mazowieccy a od XVI wieku znajdowała się tu siedziba króla i Sejmu I Rzeczypospolitej. Dziś działa tu muzeum, w którym zobaczymy Sale Sejmowe, Apartament Wielki, Apartament Królewski, Pałac Pod Blachą, dawną Izbę Poselską, Pokoje Matejkowskie oraz piwnice i dziedziniec. Znajduje się także wiele stałych ekspozycji i wystaw czasowych.
Czytaj więcej: Zamek Królewski w Warszawie
Zamek królewski w Sandomierzu
Zamek Królewski w Sandomierzu to być może nie najpiękniejsza twierdza w Polsce, ale imponująca budowla wzniesiona na skarpie przez Kazimierza Wielkiego i następnie rozbudowywana.
Najpierw stał w tym miejscu gród Henryka Sandomierskiego, a w 1349 r. powstał nowy murowany zamek obronny za panowania Kazimierza Wielkiego. Historycy wyliczyli, że był on na zamku w Sandomierzu 18 razy i łącznie spędził na nim 25 miesięcy.
Następnie twierdzę czekały rozbudowy, m.in. za za panowania Kazimierza Jagiellończyka i Zygmunta I Starego. Jednym z ważniejszych wydarzeń na zamku było wesele Elżbiety Szydłowieckiej z Mikołajem Radziwiłłem Czarnym, w którym wziął udział król Zygmunt August i królowa Bona Sforza 12 lutego 1548 r.
Czytaj więcej: Zamek Królewski w Sandomierzu
Oraz bonusowo… Zamek w Inowłodzu
Zamek w Inowłodzu w woj. łódzkim to właściwie ruiny z XIV wieku. Znajduje się w dolinie rzeki Pilicy. Po raz pierwszy zamek królewski wspomniany jest w XIV-wiecznej Kronice Janka z Czarnkowa, jako obiekt ufundowany przez polskiego króla Kazimierza Wielkiego. Jego powstanie datuje się na lata 1356-1366. Funkcją zamku była ochrona komory celnej znajdującej się na brodzie pilickim, leżącym na szlaku handlowym biegnącym ze Lwowa przez Sandomierz do Torunia. Obok zamku w Łęczycy był jednym z dwóch zamków królewskich znajdujących się na terenie ziemi łęczyckiej.
Twierdzę wybudowano w stylu gotyckim na planie prostokąta, z dwiema narożnymi ośmiobocznymi wieżami średnicy ok. 10 metrów. Spore fragmenty jednej z tych wież można dzisiaj oglądać. Otoczony był kamiennym murem o grubości 2,4 metra oraz fosą zasilaną wodą z rzeki Pilicy, przez którą przerzucony był drewniany most.
Zamek został zniszczony podczas potopu szwedzkiego i od tamtej pory nie był restaurowany przez ponad 300 lat.
Czytaj także: Zamek w Inowłodzu
Zamek w Będzinie
W tym miejscu już w IX wieku wzniesiono pierwsze fortyfikacje obronne. Okrągła wieża zwana stołpem została wzniesiona w obrębie istniejącego grodu w II połowie XIII wieku. Potem w latach 40. XIV wieku na polecenie Kazimierza Wielkiego został dobudowany do niej zamek. Składał się on z zamku górnego, który istnieje do dziś i z zamku dolnego, po którym zostały tylko dolne partie murów.
Powstanie Zamku Królewskiego w Będzinie jest ściśle związane z przejęciem Śląska przez Czechów w 1348 roku. Granica między Koroną Polską a Czeską przebiegała wtedy właśnie wzdłuż Czarnej Przemszy. Zadaniem zamku było odeprzeć pierwsze ataki ze strony czeskiej i śląskiej i chronić Kraków, podobnie jak było z innymi warowniami na Szlaku Orlich Gniazd.
W 1616 roku zamek strawił pożar. Twierdza została odbudowana, ale niestety podczas potopu szwedzkiego spłonęła ponownie. Na przestrzeni wieków na zamku gościli królowie polscy: Jan III Sobieski, August II Mocny czy Stanisław August Poniatowski.
Czytaj więcej: Zamek w Będzinie
Zamek w Sanoku
Najważniejszym zabytkiem Sanoka jest niewątpliwie Zamek Królewski z XVI wieku. W 1339 r. Sanok zyskał prawa miejskie na prawie magdeburskim. Ale w czasie odzyskania przez Kazimierza Wielkiego Grodów Czerwieńskich, zamek był jeszcze prawdopodobnie drewniany. Król gościł tam trzykrotnie. Potem fortecę otoczono murami obronnymi i wielokrotnie przebudowywano.
W XIX wieku, podczas zaboru austriackiego, zamek w dużej mierze uległ zburzeniu. Warownię zrekonstruowano w drugiej połowie XX wieku i przeniesiono tu istniejące w mieście Muzeum Historyczne.
Zamek w Piotrkowie Trybunalskim
Zamek Królewski w Piotrkowie Trybunalskim został wzniesiony w latach 1512-1519 na polecenie Zygmunta I Starego według projektu muratora królewskiego, mistrza Benedykta z Sandomierza. Miała to być siedziba królewska na czas pobytu Zygmunta I Starego na sejmikach w Piotrkowie.
Do budowy siedziby królewskiej użyto cegły, kamieni polnych i piaskowca. Zamek miał mury grube na dwa i pół metra i cztery kondygnacje. Grubość murów zmniejszała się, a wielkość okien zwiększała z każdym kolejnym piętrem.
Zamek ucierpiał w potopie szwedzkim. W XIX wieku zaczął popadać w ruinę i dodatkowo strawił go pożar w 1865 r. Na przełomie XIX i XX wieku został przejęty przez wojska rosyjskiego i stracił wtedy swój królewski charakter.
Dodatkowo byłe zamki królewskie w Polsce stały w Dobczycach, Kaliszu, Poznaniu i Radomiu.