Białystok, ze względu na swoje położenie, często jest pomijany na turystycznych szlakach. A szkoda, bo miasto zachwyca pięknymi pałacami, interesującymi muzeami i wszechobecną zielenią. Darmowe atrakcje Białegostoku są obecne niemal na każdym kroku, a odwiedzając choć część z nich pokochacie stolicę Podlasia i będziecie tu często wracać. Przygotowaliśmy dla Was zbiór największych zabytków miasta, na które nie wydacie ani złotówki!
Pałac Branickich
Białystok może poszczycić się wyjątkową atrakcją, jaką jest Pałac Branickich. Jest on jedną z najlepiej zachowanych rezydencji magnackich w Polsce. Zbudowany został w stylu późnobarokowym i często nazywany jest Wersalem Północy. Na przestrzeni lat, w pałacu mieściła się Wojskowa Szkoła Budownictwa i Inżynierii, później Szkoła Akuszeryjna, a następnie Szkoła Akademicka Zgromadzenia Białostockiego KEN. Budynek został zniszczony w 1944 i odbudowany w latach 1946–1960. Obecnie znajduje się tu Uniwersytet Medyczny w Białymstoku.
Kompleks pałacowo-parkowy położony jest na dwóch poziomach. W części górnej znajduje się pałac oraz ogród francuski mający kształt regularnego czworoboku. Na dolnym parterze położony jest ogród o typie angielskim otoczony promenadami noszącymi nazwy bulwarów im. Kościałkowskiego i Kielanowskiego. Ze względu na to, że Pałac Branickich jest siedzibą Uniwersytetu Medycznego, część budynku jest bezpłatnie udostępniona do zwiedzania. Jeśli więc chcielibyście zobaczyć jak okazała rezydencja znajduje się w Białymstoku, to koniecznie wybierzcie się do tej magnackiej posiadłości.
Zobaczcie także: Pałace Branickich – sen o potędze rodu magnatów.
Rynek Kościuszki – darmowe atrakcje Białegostoku
Wybierając darmowe atrakcje Białegostoku nie można pominąć Rynku Kościuszki, który stanowi reprezentacyjną promenadę w samym sercu miasta. To co wyróżnia Rynek i nadaje mu niepowtarzalny charakter, to jego nietypowy trójkątny kształt. Swój wygląd zawdzięcza Janowi Klemensowi Branickiemu, który w 1753 roku, po pożarze miasta, zajął się jego odbudową. Odwiedzając Rynek Kościuszki zobaczycie wiele budowli, które wzniesiono w połowie XVIII wieku i stoją tu do dziś.
Największym zabytkiem, położonym w centrum Białegostoku, jest Ratusz z wieżą zegarową. Ta okazała, późnobarokowa budowla przez lata pełniła funkcję centrum handlowego. Klemens Branicki wykorzystywał ten budynek także do celów reprezentacyjnych – to tu zbierał swoich poddanych, aby im ogłosić ważne dla miasta rzeczy. Wokół Rynku umiejscowione są także: zbrojownia hetmańska, austeria czyli karczma, zespół katedralny, a także kamienice z ozdobnymi elewacjami i kolorowymi fasadami.
Zobaczcie także: Białystok – atrakcje Manchesteru Północy (Top 19).
Muzeum Wojska
Muzeum Wojska w Białymstoku to idealne miejsce dla fanów militariów. Odkryjecie tu wojskowe dzieje Podlasia i epizody z czasów II wojny światowej. Jest także wystawa Wojsko Polskie 1956-2010, na której można oglądać umundurowanie i wyposażenie wojskowe zmieniające się przez lata. Ekspozycja jest klasyczna, ale ma też elementy interaktywne i multimedialne. Miłośnicy militarnych sprzętów z pewnością będą zadowoleni. Muzeum Wojska w Białymstoku jest bowiem w posiadaniu sporej kolekcji eksponatów pochodzących z zakupów, wykopalisk oraz darów lokalnych jednostek wojskowych i prywatnych osób. Zbiory muzeum to także wartościowe, pamiątkowe dokumenty historyczne.
Warto wiedzieć, że możecie odwiedzić to ciekawe muzeum w Białymstoku zupełnie za darmo. W soboty wstęp na wystawy stałe jest bezpłatny.
Akcent ZOO
Kolejnym ciekawym miejscem, wśród darmowych atrakcji Białegostoku, jest Akcent ZOO. Ogród powstał w latach 60. XX wieku i początkowo pełnił funkcję tymczasowego miejsca służącego do przechowywania zwierząt. W 2010 roku Akcent ZOO przeszło dużą metamorfozę i obecnie posiada status ogrodu zoologicznego, w którym zobaczymy dziko żyjące gatunki występujące w Polsce, w tym na Podlasiu.
Ciekawe jest to, że zwierzęta można oglądać całą dobę i przez cały rok. Alejki zewnętrzne wykonane są tak, że mieszkańcy zoo widoczni są przez cały czas. Dostępna jest także alejka wewnętrzna, która jest z zamykana na noc. Spacerując wewnątrz ogrodu macie do dyspozycji ławeczki, a także pomost nad stawem i kładkę widokową z ławkami.
Największą atrakcją zoo jest wybieg dla misia, który dzięki przeszklonym oknom pomaga w obserwacji niedźwiedzi nawet najmłodszym odwiedzającym. W ogrodzie mieszkają także inne ssaki, m.in.: konik polski, muflon, żubr, owca domowa, sarna, lama, daniel płowy, jeleń, dzik, lis, jenot, ryś europejski. Znaczną część eksponowanych zwierząt stanowią ptaki np. bażanty łowne, łabędź niemy i czarny, paw, kruki, puchacze, puszczyki, myszołów zwyczajny.
Park Planty – darmowe atrakcje Białegostoku
Białystok to miasto, w którym około 32% powierzchni stanowią tereny zielone. Nie brakuje tu parków, skwerów oraz lasów idealnych do spacerów, z których największą atrakcją są planty położone wokół Pałacu Branickich. Planty powstały w okresie międzywojennym z projektu Stanisława Gralla i zajmują obszar około 14 ha.
Swój wolny czas spędzają tu zarówno mieszkańcy miasta jak i turyści. Główną atrakcją parku są podświetlane fontanny w Alei Zakochanych. W okresie letnim fontanny tworzą zmienne strumienie wody o różnych kształtach, a w weekendowe i świąteczne wieczory dodatkowo można podziwiać je w niesamowitej grze świateł. Podczas spacerów alejami Plant zobaczycie także pięknie przystrzyżone żywopłoty, kompozycje rabat kwiatowych, okazałe tuje oraz zadbane sadzawki. Warto wybrać się tu także z dziećmi, dla których przygotowano wspaniały plac zabaw, na którym z pewnością nie będą się nudzić.
Muzeum Podlaskie w Białymstoku
Muzeum Podlaskie w Białymstoku funkcjonuje od 1949 roku. Posiada aż 7 oddziałów, w których można poznać historię miasta i regionu, ale obejrzeć także liczne dzieła sztuki. Największa placówka muzealna w całym województwie kiedyś mieściła się w pałacu Branickich, obecnie zlokalizowana jest w Ratuszu. Możecie tu obejrzeć stałą ekspozycję liczącą ponad 120 dzieł wybitnych malarzy, zarówno polskich jak i zagranicznych, takich jak: Marcello Bacciarelli, Jan Chrzciciel Lampi, Józef Grassi, Michał Bogoria Skotnicki czy Piotr Michałowski.
Muzeum posiada także bogatą ofertę edukacyjną skierowaną do rodzin z dziećmi, przedszkolaków i uczniów szkół oraz dorosłych, których celem jest budowanie tożsamości regionalnej poprzez rozwój i ochronę dziedzictwa kulturowego.
Środa to w Muzeum Podlaskim dzień bezpłatnego zwiedzania wystaw stałych. Warto więc skorzystać z szansy zobaczenia wspaniałych dzieł sztuki zupełnie za darmo.
Szlak Dziedzictwa Żydowskiego
W roku 2008 powstał pieszy, znakowany szlak turystyczny, który upamiętnia historię Żydów w Białymstoku. Szlak Dziedzictwa Żydowskiego to 36 miejsc, które przypomni nam o bogatych dziejach społeczności żydowskiej na Podlasiu. Szlak powstał z inicjatywy grupy doktorantów i studentów Uniwersytetu w Białymstoku, którzy chcieli przybliżyć historię białostockich Żydów. Osoby te zajęły się wyznaczeniem i oznakowaniem szlaku, przygotowały broszury informacyjne i mapy w wersji drukowanej i na nośniku CD, wydały materiały pomocnicze dla nauczycieli oraz uruchomiły interaktywną stronę internetową.
Większość z 36 miejsc na Szlaku Dziedzictwa Żydowskiego zlokalizowana jest w centrum Białegostoku. Na trasie znajdują się m.in. synagogi, cmentarze, szkoły, kina i teatry, pomniki, szpital oraz domy. Szlak jest niezwykle zróżnicowany i pokazuje relacje społeczności polsko-żydowskiej oraz bogactwo kulturowe jakie pozostawili po sobie Żydzi w Białymstoku.
Szlak Bojar
Darmowe atrakcje Białegostoku to także inny, ciekawy szlak turystyczny. Bojary to jedna z najstarszych dzielnic miasta, której nazwa wywodzi się od określenia ludności, która od XVI w. osiedlała się na tym terenie. Szlak Bojar to trasa pokazująca ważną historię Białegostoku, na której zobaczymy budynki, które powstawały już w czasach renesansu aż po XX wiek. Szlak prowadzi wśród drewnianych domów i starych ulic, które miejscami przeplatają się z nowymi blokami. Nowe zabudowania, coraz bardziej wchłaniają dawne zabudowania, jednak nadal dzielnica posiada miejsca z wyjątkowym klimatem. Jeśli chcielibyście zobaczyć urocze drewniane domy będące dziś symbolem Bojar to koniecznie wybierzcie się w okolicę ul. Koszykowej i Wiktorii. To tu poczujecie klimat dawnych czasów, po których tak niewiele już dziś pozostało.
Bazylika Archidiecezjalna
Podczas wizyty w Białymstoku warto odwiedzić bazylikę archidiecezjalną Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Jest to zespół świątynny, złożony z dwóch połączonych ze sobą budynków kościelnych: starego (z początku XVII wieku) oraz nowego (z początku XX wieku). Ze względu na to, że obie części zostały wybudowane w różnych okresach bazylika łączy w sobie kilka stylów. Stary kościół to świątynia stworzona w stylu późnorenesansowym, nowy budynek to z kolei styl neogotycki.
Podczas wizyty w starym kościele zwróćcie uwagę na drewniany ołtarz główny, pokryty białą polichromią ze złoceniami. Na szczególną uwagę zasługuje również Epitafium Izabelli Branickiej – haftowana tkanina w pięknej ramie z 1811. Co ciekawe świątynia posiada również późnobarokowe organy ufundowane przez Jana Klemensa Branickiego i zbudowane w 1753 roku. Także podziemia, znajdujące się w starej części bazyliki, skrywają w sobie sporo historii. Znajdują się tu krypty w której spoczywają m.in.: Katarzyna Poniatowska i Izabella z Poniatowskich Branicka.
Aleja Bluesa
Każdy miłośnik muzyki wie, że Białystok to stolica polskiego bluesa. To właśnie tutaj odbywa się najstarszy festiwal muzyki bluesowej. Przez lata gatunek ten stał się w mieście bardzo popularny, więc mieszkańcy postanowili uhonorować go w szczególny sposób. W 2008 roku, podczas roku bluesa otwarto Aleję Bluesa, którą koniecznie powinniście odwiedzić jeśli czujesz ten szczególny rodzaj muzyki. Aleja ma kształt fortepianowych klawiszy, a na upamiętniających tabliczkach znajdują się nazwiska słynnych bluesmanów m.in. Irek Dudek, Witold Frankiewicz, Jan Skrzek, Mira Kubasińska, Jerzy Kawalec, Piotr Dziemski, Sławek Wierzcholski, Leszek Winder, Ryszard Riedel, Tadeusz Nalepa, Ryszard Skibiński.
Park Zwierzyniecki – darmowe atrakcje Białegostoku
Zielonymi płucami Białegostoku jest niewątpliwie Park Zwierzyniecki. Utworzony został na miejscu dawnego zwierzyńca, który stanowił teren łowiecki, a obecnie jest miejscem rekreacji i odpoczynku Białostoczan. W jego centralnej części wytyczono Rezerwat Przyrody Las Zwierzyniecki, który chroni naturalne bogactwo tego miejsca. Mimo bezpośredniej bliskości miasta żyzne gleby powodują, że rezerwat posiada różnorodny drzewostan. Jego teren porastają nawet 100 letnie graby i olchy. Oprócz rezerwatu, w parku znajdują się również miejsca aktywnej rekreacji. Uwagę najmłodszych podróżników przyciągnie z pewnością wodny plac zabaw, zoo lub rowerowy tor z hopkami. Nieco starsi mogą skorzystać z kilku szlaków biegowo-spacerowych, których dokładny opis (długość pętli, trasa) znajduje się na tabliczce ustawionej w centrum parku.
Cerkiew św. Mikołaja – darmowe atrakcje Białegostoku
Zwiedzając największe zabytki Białegostoku koniecznie zobaczcie piękną Cerkiew św. Mikołaja Cudotwórcy, położoną niedaleko Rynku. Budowlę zbudowano w latach 1843-46, w miejscu starszej drewnianej świątyni i do dziś zachwyca stylem klasycyzmu rosyjskiego. Cerkiew powstała na planie krzyża greckiego, a jej konstrukcja przypomina wiele innych świątyń Imperium Rosyjskiego, które powstawały w tym okresie.
Wnętrze nawiązuje do stylu bizantyjskiego, o czym świadczy m.in. bogata polichromia wzorowana na polichromii soboru kijowskiego. Odwiedzając ten okazały zabytek warto zwrócić uwagę na ikony: Św. Mikołaja, Matki Boskiej Białostockiej, Opieki (Pokrowa) Najświętszej Marii, krzyż poświęcony u Grobu Pańskiego w Jerozolimie oraz relikwie Św. Męczennika Gabriela.
Muzeum Rzeźby Alfonsa Karnego
Wybierając darmowe atrakcje Białegostoku, każdy znajdzie coś dla siebie. Kolejne miejsce zlokalizowane jest w zabytkowej willi gen. von Driesena. Muzeum Rzeźby Alfonsa Karnego to oddział Muzeum Podlaskiego. Artysta był rzeźbiarzem urodzonym w Białymstoku, ale działającym głównie w Warszawie i uznawanym za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli tzw. warszawskiej szkoły rzeźby. W muzeum zobaczycie kolekcję kilkudziesięciu portretów tworzących Galerię Wielkich Polaków, która w całości przedstawia dorobek artystyczny rzeźbiarza. W muzeum podziwiać możecie także realistyczne wizerunki sławnych ludzi, m.in. Mikołaja Kopernika, Ignacego Paderewskiego, Alberta Einsteina, Ernesta Hemingwaya.
Muzeum możecie bezpłatnie odwiedzić w każdy wtorek od 10.00 to 17.00.
Pałac Rüdigerów – darmowe atrakcje Białegostoku
Choć najbardziej znanym pałacem w Białymstoku jest pałac Branickich, to jednak warto odwiedzić jeszcze jedną z zabytkowych budowli. Pałac Rüdigerów zbudowany został przez barona Aleksandra Krusensterna w połowie XIX wieku. Znajdująca się w dzielnicy Dojlidy budowla, otoczona XIX-wiecznym parkiem, zachwyca swoim neoklasycystycznym stylem. W czasie II wojny światowej pałac mocno ucierpiał. Najpierw, po najeździe Rosjan, budynek został zdewastowany, potem, w 1941 roku, zajęli go Niemcy i zrobili z niego siedzibę Ericha Kocha. Aby hitlerowski dostojnik czuł się w pałacu bezpiecznie, zbudowali żelbetonowy bunkier w miejscu rozebranego zachodniego skrzydła pałacu. Po wojnie pałac przeszedł generalny remont i dziś lśni swoim dawnym blaskiem.
Białostockie murale
Na koniec warto wspomnieć o bardzo oryginalnej atrakcji, która czeka na Was w Białymstoku. Murale, bo o nich mowa, to artystyczne malowidła ścienne, które stały się niemal symbolem stolicy Podlasia. W Białymstoku znajduje się ich tak wiele, że powstał specjalny szlak turystyczny i mapa, dzięki którym zobaczycie najpiękniejsze murale w mieście. Co ciekawe, chcąc odkryć malowidła ścienne możemy wybrać jeden z 3 sposobów ich zobaczenia: szlak pieszy, rowerowy lub autobusowy. Do najpopularniejszych dzieł należą między innymi Dziewczynka z konewką czy Wyślij pocztówkę do babci. Fani muzyki disco polo również znajdą tu coś dla siebie. Jeden z podlaskich murali został zarezerwowany dla Zenona Martyniuka, z zespołu Akcent, który pochodzi z Białegostoku.