Na Mazowszu powstało kilka ciekawych zamków, a niektóre z nich częściowo zachowały się do dziś. Są to jedne z najciekawszych zamków w Polsce. Oto zamki na Mazowszu, o których warto dowiedzieć się czegoś więcej.
Zamek w Liwie
Zamek jest niepozorny i obecnie niewielki, bo nie zachowała się jego znaczna część. Szkoda, bo przebudowy za Anny Mazowieckiej i Bony Sforzy zakrojone były na dużą skalę. Trudno się dziwić, że z zamku niewiele zostało, skoro w swej historii oblegany był m.in. przez Szwedów. Ciekawostką jest, że Niemcy przekonani byli, że był to zamek krzyżacki. Zaczęli go nawet z tego powodu rekonstruować, ale zaprzestali tego, gdy dowiedzieli się, że należał do książąt mazowieckich. Za niecałe 10 zł można dziś zwiedzać przypałacowe muzeum.
Czytaj więcej: Zamek w Liwie – tu usłyszysz legendę o żółtej damie
Zamek w Czersku
Z królową Boną związana jest także kolejna warownia na Mazowszu, zamek w Czersku. Zleciła ona bowiem przebudowę i postawienie swojej rezydencji na terenie zamku, którą nazwano Wielkim Domem lub też dworem Feliksa Parysa. Bona władała zamkiem od 1547 r.
Wcześniej zamek w Czersku należał do kasztelanów czerskich, a powstał jeszcze za czasów Bolesława Śmiałego lub Władysława Hermana. To tutaj w 1229 roku książę Konrad mazowiecki uwięził Henryka Brodatego i wypuścił dopiero po interwencji księżnej Jadwigi.
Z kolei wieki po królowej Bonie pojawili się tam Skaldowie i nakręcili teledysk do piosenki „W żółtych płomieniach liści”. Chyba każdy pamięta ten piękny utwór.
Czytaj więcej: Zamek Czersk – rezydencja Bony w żółtych płomieniach liści
Zamek w Płocku
Inwestorem zamku książąt mazowieckich w Płocku był Kazimierz Wielki. Zbudował go w miejscu, gdzie już od X wieku znajdował się gród na skrzyżowaniu szlaków handlowych. Lokalizacji tej sprzyjało także położenie na skarpie. Następnie Bolesław II mazowiecki w XIII wieku przy grodzie postawił donżon, czyli wieżę obronną, a wokół niej w XIV wieku wybudowano gotycki zamek.
Była to rezydencja książąt mazowieckich aż do XV wieku. Posadowienie na skarpie miało jednak swoje minusy, bo wraz z nią część zamku osunęła się do Wisły. W 1538 r. pozostałość zamku otrzymał zakon benedyktynów, a przeprowadzona przez zakonników przebudowa całkowicie zmieniła jego wygląd. Obecnie pozostałością zamku są dwie wieże.
Zamek w Rawie Mazowieckiej
Zamek w Rawie Mazowieckiej to dziś ruina. Warownia została wzniesiona w XIV w. z polecenia książąt mazowieckich Siemowita III i jego syna Siemowita IV w celu obrony księstwa. Twierdza została przebudowana po pożarze w 1507 roku. Pod koniec XVI w. w zamku przechowywany był skarb rawski, gdyż Rawa została wyznaczona przez sejm jako siedziba Komisji Skarbowej dla Kwarcianego Wojska.
W czasie potopu szwedzkiego zamek został zdobyty, a jego część wysadzono w powietrze. Warownię częściowo odbudowano, zamieszkana była do 1794 roku. Po rozbiorze Polski większość zamku została zniszczona, a z materiałów z rozbiórki zbudowano m.in. dom dla pruskiego komendanta. Została wieża, która w 1859 r. i tak została powalona przez piorun. Po wojnie część zamku zrekonstruowano.
Zamek w Ciechanowie
Znamy datę postawienia zamku w Ciechanowie m.in. dzięki badaniom drzew ściętych na potrzeby budowy. Według nich, drzewa na budowę ścięto na w 1399 lub 1400 roku. Z kolei pierwsze źródła pisane na temat zamku powstały 30 lat później. Te źródła to rachunki budowlane za wzniesienie twierdzy przez księcia mazowieckiego Janusza I.
Mury wyniesiono około XV/XVI wieku. Mieszkał tu Janusz I i Janusz II, który ulokował tu także swój skarbiec. Przebywała tu królowa Bona, która dostała zamek w posagu. Budowla dziś nie ma praktycznie nic wspólnego z pierwowzorem, gdyż była wielokrotnie przebudowywana.
Niestety zamek w Ciechanowie ucierpiał podczas potopu szwedzkiego i wojny północnej. Po III rozbiorze Polski forteca znalazła się we władaniu Prus, a tamtejsi żołnierze mieli niestety w zwyczaju dokonywać rozbiórek polskich zamków.
Gdy w 1818 r. zamek przypadł we władanie Krasińskim, niewiele już z niego zostało. Przeprowadzono rekonstrukcję, a następnie przekazano budowlę straży pożarnej.
W czasie II wojny światowej na zamkowym dziedzińcu dokonywano masowych egzekucji. W latach 80. zakończyła się rekonstrukcja zamku, a obecnie włada nim Marszałek Województwa Mazowieckiego i zarządza Muzeum Szlachty Mazowieckiej w Ciechanowie.
Zamek w Pułtusku
Zamek biskupi w Płocku wzniósł w XV w. biskup Florian Laskary. Warownię posadowiono na miejscu grodu z XIII wieku. Fortecę kilkukrotnie przebudowywano dobudowując m.in. Dom Mały i Dom Duży. Ciekawostką jest fakt, że w 1530 r. powstała tam pierwsza na Mazorwszu drukarnia.
Zamek częściowo zniszczony podczas potopu i wojny północnej został odbudowany, ale kolejne zniszczenia przyniosła ze sobą insurekcja kościuszkowska i wojny napoleońskie. Ostatecznie forteca spłonęła w 1841 r. i nie powróciła do dawnej roli. W późniejszych wiekach zajmowali go Rosjanie i Niemcy. Zamek spłonął w trakcie II wojny światowej.
Zamek w Szreńsku
Zamek w Szreńsku w XVI w. wybudował Feliks Szreński, który po śmierci przekazał posiadłość biskupowi płockiemu Andrzejowi Noskowskiemu. W czasie walk ze Szwedami zamek został zajęty przez wojska nieprzyjaciela, a kilkukrotnie zatrzymywał się tu ich dowódca Karol X Gustaw. Zamek został splądrowany w 1734 r. w czasie wojny o sukcesję króla Stanisława Leszczyńskiego, a w czasie konfederacji barskiej stanowił bazę sił konfederackich.
Po III rozbiorze zamek w Szreńsku znalazł się w obszarze zaboru pruskiego. Rozebrano go i przebudowano na klasycystyczny pałac, który po wojnie został upaństwowiony i przemianowany na szkołę. Po pożarze w 1948 r. nie został odbudowany i pozostaje w ruinie.
Zamek Królewski w Warszawie
To jeden z najważniejszych zamków w Polsce. Zanim była to siedziba królewska, tymi terenami władali książęta mazowieccy. Umyślili sobie tu reprezentacyjną siedzibę w sercu dzisiejszego Starego Miasta w Warszawie. Od XVI wieku znajdowała się tu siedziba króla i Sejmu I Rzeczypospolitej, a zarazem była to swego czasu najważniejsza warownia w Polsce.
Dziś mieści się tu muzeum, w którym zobaczymy m.in. Sale Sejmowe, Apartament Wielki, Apartament Królewski, Pałac Pod Blachą, dawną Izbę Poselską, Pokoje Matejkowskie oraz piwnice i dziedziniec. Znajduje się także wiele stałych ekspozycji i wystaw czasowych. Bilety do muzeum kosztują 30 zł (normalne) i 20 zł (ulgowe).
Zamek w Łomży (nieistniejący)
Zamek w Łomży niestety już nie istnieje. Forteca w tym miejscu została zbudowana za Janusza I Starszego w XV wieku. Jednym z ważniejszych wydarzeń była rozbudowa zamku z polecenia królowej Bony. Wiadomo, że w 1575 roku majątek składał się z zamku, w którym zatrzymywał się król, Domu Kancelarii, trzeciego domu, piekarni, łaźni, budynku kuchni i sadu.
Ciekawostką jest fakt, że to właśnie tutaj siostra Zygmunta Augusta Anna Jagiellonka przyjmowała kandydatów na męża. Niewiele wiadomo o dalszych losach zamku prócz tego, że już w XVII wieku był zniszczony.
W XVI wieku w Łomży istniał także drugi zamek (w przysiółku Szur) założony za Kazimierza Wielkiego około 1340 r.