Strona głównaTop 10Nieistniejące zamki w Polsce – Top 10 najciekawszych

Nieistniejące zamki w Polsce – Top 10 najciekawszych

Niektórych zamków w Polsce już nie ma, ale warto dowiedzieć się, gdzie stały. Zachowały się nawet ryciny i zdjęcia niektórych z nich. Oto 10 najciekawszych nieistniejących zamków w Polsce.

Zamek we Wrocławiu

Kościół św. Marcina i teren dawnego zamku wrocławskiego
Kościół św. Marcina i teren dawnego zamku wrocławskiego

Zamki we Wrocławiu były tak właściwie trzy: cesarski, w miejscu Arsenału i na Ostrowie Tumskim. Cesarski, czyli zamek książąt śląskich, znajdował się tam, gdzie obecnie stoi gmach główny Uniwersytetu Wrocławskiego. Zamek w miejscu Arsenału nakazał zbudować książę wrocławski Henryk IV Probus w XIII w., ale prace nie zostały ukończone.

Z kolei po zamku na Ostrowie Tumskim zachowały się jedynie pozostałości murów w okolicy kościoła św. Marcina (był kaplicą zamkową, ale nie w identycznym kształcie jak teraz, przebudowywano go). W XIII wieku za Henryka Probusa rozbudowano i znacznie przekształcono cały zamek. Ostatecznie został on zniszczony podczas II wojny światowej.

Czytaj więcej: Ciekawostki o zamku we Wrocławiu

Zamek w Pińczowie

Zamek w Pińczowie na miedziorycie
Zamek w Pińczowie na miedziorycie wg rysunku Erika Jönsona Dahlbergha z 1657 roku

Warto go wspomnieć, bo podobno kiedyś był najwspanialszą siedzibą możnowładczą w całym regionie. Dziś Pińczów to miasto w woj. świętokrzyskim. Zamek posadowiony na skarpie na cyplu górował nad doliną Nidy od XV wieku.

Należał do Oleśnickich, Myszkowskich i Wielopolskich. Margrabina Wielopolska zarządziła rozbiórkę zamku pod koniec XVIII w., trwała ona do połowy XIX w.

Zamek w Opolu

Zamek Piastowski w Opolu
Zamek Piastowski w Opolu. Fot. Max Glauer, w: Oberschlesien – Seine Entwicklung und seine Zukunft, 1925

W Opolu znajdowały się dwa zamki: Górny i Piastowski.

Górny wybudowany w XIII lub XIV w. należał do książąt opolskich, pełnił m.in. funkcję więzienia, został potem przekazany jezuitom. Rozebrano go w 1669 r. i zachowała się po nim wieża z XIV w. To dziś część budynku Zespołu Szkół Mechanicznych przy ul. Osmańczyka.

Z kolei zamek Piastowski już w 1217 r. nakazał budować książę opolski Kazimierz I. Około 1300 roku był gotowy. Była to okazała warownia Piastów opolskich, wielokrotnie rozbudowywana. Zachowała się po niej Wieża Piastowska z XIV w. Zamek częściowo rozebrano już w XIX w., a resztę w XX w. (ze względu na zły stan techniczny).

Metenburg

Sugerowane położenie zamku Metenburg
Sugerowane położenie zamku Metenburg. Grafika: Witia, CC BY-SA 4.0

Metenburg to nazwa zamku krzyżackiego nad rzeką Nettą. Był najdalej wysunięty na wschód spośród wszystkich warowni krzyżackich. Nie zachował się do naszych czasów i wiemy o nim niewiele. Jego postawienie zlecił wielki mistrz krzyżacki Konrad Wallenrod. Niestety warownia została podbita i zniszczona przez wojska Księcia Witolda w tym samym roku, w którym rozpoczęto jej budowę: w 1392. Zamiast odbudowywać Metenburg, Krzyżacy wybudowali nowy zamek w Ełku.

Niestety, nie ma pewności gdzie stał zamek. Wiemy tyle, że nad rzeką Nettą. Na powyższej mapie zaznaczono dwa prawdopodobne miejsca jego położenia, sugerowane przez historyków.

Zamek w Ossolinie

Zamek w Ossolinie w 1794 roku. Akwarela Zygmunta Vogla
Zamek w Ossolinie w 1794 roku. Akwarela Zygmunta Vogla

Tak jak Zamoyscy mieli Zamość, tak Ossolińscy zamieszkiwali w Ossolinie. Dziś jest to niewielka wioska z ruinami zamku w województwie świętokrzyskim. Do Krzyżtoporu z Ossolina prowadził podobno podziemny korytarz. W dodatku wyłożony cukrowymi głowami, tak by powozy szybciej poruszały się sekretnym tunelem. Gdyby Ossoliński rzeczywiście chciał zlecić budowę takiego korytarza, musiałby on mieć ponad 20 km długości.

Czytaj więcej: Zamek Krzyżtopór – 11 ciekawostek o tajemniczej ruinie

Z mostu arkadowego prowadzącego do zamku, pozostał piękny łuk nad drogą (widoczny na akwareli). Sam zamek nie zachował się. Czworoboczną budowlę kazał wysadzić w 1816 r. dziedzic zamku Antoni Ledóchowski. Spodziewał się, że tym samym odkryte zostaną ukrywane w podziemiach skarby. Przeliczył się, a zamek został bezpowrotnie zniszczony.

Zamek w Koninie

Ruiny zamku w Koninie na widoku z połowy XIX wieku, K. Stronczyński, A Leure „Opisy i widoki zabytków w Królestwie Polskim z lat 1844-1855”

Budowę zamku w Koninie rozpoczęto za panowania Kazimierza Wielkiego. Wcześniej stał tam gród spalony przez Krzyżaków. Prostokątny zamek otoczono fosą i obwarowano wałami. Zbudowano także most zwodzony, a charakterystycznym elementem była ośmioboczna wieża. 

W zamku urzędowali starostowie konińscy. Zatrzymał się tam także poseł francuski, biskup Walencji Jan Montluc, który chciał wypromować kandydaturę Henryka Walezego na króla Polski. Zamek został zniszczony przez Szwedów podczas potopu. Rozebrano go w XIX w..

Zamek w Złocieńcu

Zamek w Złocieńcu po rozbudowie w 1906 r.
Zamek w Złocieńcu po rozbudowie w 1906 r.

W woj. zachodniopomorskim nad rzeką Drawą wznosił się zamek w Złocieńcu. Powstał już w XIII lub XIV w. i był wielokrotnie przebudowywany, m.in. w stylu renesansowym w 1600 r. Zamkiem władał ród von Borcke, a następnie inne rody pruskie. Mimo że w wyniku II wojny światowej zamek nie ucierpiał, to został rozgrabiony w XX w. W 1976 r. uległ całkowitemu zniszczeniu. Pozostał jedynie park zamkowy i gotyckie piwnice z XIII w.

Zamek w Szprotawie

fragmenty średniowiecznych murów zamku w ścianach kościoła w Szprotawie
Fragmenty średniowiecznych murów zamku w ścianach kościoła w Szprotawie. Fot. Mohylek, CC BY-SA.30

O zamku Szprotawskim w pow. żagańskim w woj. lubuskim wiadomo tyle, że była to warownia książęca prawdopodobnie wzniesiona jeszcze w XIII w. W kościele w Szprotawie zachowały się fragmenty średniowiecznych murów zamku. Mieszkał w nim m.in. książę Jan II Szalony (znany także jako Zły, Dziki bądź Okrutny) z dynastii Piastów. W XVI w. zamek znalazł się w rękach prywatnych, z kolei po II wojnie światowej popadał w ruinę. W 2000 r. rozpoczęto prace archeologiczne.

Zamek w Bydgoszczy

Makieta zamku w Bydgoszczy
Makieta zamku w Bydgoszczy

Bydgoszcz także miała zamek z czasów Kazimierza Wielkiego. Była to siedziba jego wnuka, Kazimierza Słupskiego. Bardzo często nocowali tam królowie, podobno prawie wszyscy królowie Polski ze szczególnym uwzględnieniem Kazimierza Jagiellończyka podczas wojny trzynastoletniej i Stefana Batorego w 1577 roku.

Wcześniej zamek z rąk krzyżackich odzyskał Władysław Jagiełło. Tam też podpisał rozejm z Urlichem von Jungingenem, a potem osobiście nadzorował remont warowni.

Kres historii zamku przyniósł potop szwedzki. Fortyfikacje dwukrotnie były oblegane, a ostatecznie doszło do eksplozji materiałów wybuchowych. Zamek został doszczętnie zniszczony i nigdy go nie odbudowano. Szkoda, bo choć nie była to bardzo wymyślna, a raczej prosta warownia, to na pewno imponująca.

Zamek w Krasnymstawie

Zamek w Krasnymstawie w 1794 roku na akwareli Zygmunta Vogla

W Krasnymstawie w woj. lubelskim od XIV w., a konkretnie od czasów Kazimierza Wielkiego, istniał zamek nad brzegiem Wieprza. Obok zamku wykopano staw, nazwany Krasnym Stawem. Nie mylicie się: to od niego wzięła się późniejsza nazwa miejscowości, a nie na odwrót. Pierwotnie był to Szczekarzów.

Zamek nie miał szczęścia, bo wielokrotnie najeżdżały go wrogie wojska, m.in. Tatarzy, Szwedzi i Kozacy. Ciekawym wydarzeniem było uwięzienie w zamku arcyksięcia Maksymiliana III Habsburga, który trafił do niewoli w bitwie pod Byczyną. Hetman wielki koronny Jan Zamoyski, który zwyciężył pod Byczyną, często go tam odwiedzał. Wieżę, w której więziono Habsburga nazwano Maksymilianowską.

Twierdza popadała w ruinę od XVII w. Choć zaczęto go remontować, przyjmuje się, że ostatecznie przestał istnieć w 1824 r.

Weronika Skupin
Weronika Skupin
Redaktor serwisu PolskaZachwyca.pl, która z pasją odkrywa i opisuje kolejne piękne miejsca w Polsce. Częściej wybiera plecak, hostel i eskapady w nieznane miejsca, niż walizkę, hotel i zorganizowane wycieczki. Wieloletnia dziennikarka prasowa i saunamistrzyni. Odpręża się grając w planszówki.

2 KOMENTARZE

  1. Zamek w Inowrocławiu, zbudowany ok. XIII w., siedziba książąt kujawskich; Władysław Jagiełło kierował stąd „operacją” Grunwald. Zniszczony i spalony przez Szwedów. Rozebrany w XIX w., jego cegły posłużyły budowie gmachu pruskiej poczty i ratusza (obecnie Urząd Miasta). Nie zachowały się żadne ryciny zamku.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

NAJPOPULARNIEJSZE