Strona głównaTop 10Szybki sposób na naukę historii Polski – szlak 15 ważnych miejsc

Szybki sposób na naukę historii Polski – szlak 15 ważnych miejsc

Nigdy nie byliście dobrzy w zapamiętywaniu dat i wolicie zgłębiać historię odwiedzając konkretne miejsca? Dzieje Polski można poznać bliżej dzięki wycieczce, z której zapamiętacie więcej niż z książki. Oto 15 miejsc, w których przyswajanie historycznych faktów pójdzie Wam lepiej. Nam taka turystyczno-krajoznawcza nauka historii o wiele bardziej się podoba.

Biskupin

osada w biskupinie
Historia Polski zaczyna się wraz z pierwszym osadnictwem na naszych terenach. Fot. Shutterstock

Wycieczkę zaczynamy w woj. kujawsko-pomorskim, gdzie znajduje się najsłynniejszy polski rezerwat archeologiczny w Biskupinie. To tu w epoce brązu powstała osada łużycka.

Osada w Biskupinie powstała około 737 r. p.n.e. i była zamieszkiwana przez około 1000 osób. W V wieku p.n.e. osada nagle opustoszała. Do tej pory nie udało się jasno ustalić, co było tego przyczyną. Jedna z hipotez mówi o zmianach środowiskowych i podniesieniu poziomu wód jeziora, druga o inwazji Scytów.

Wart odwiedzenia jest również Wolin z Centrum Słowian i Wikingów.

Ważne daty

  • 737 r. p.n.e. – powstanie osady kultury łużyckiej w Biskupinie
  • V wiek p.n.e. – osada w Biskupinie pustoszeje
  • V wiek p.n.e. – pierwsi osadnicy dotarli ze Skandynawii na Wolin
  • IV wiek p.n.e. – stopniowy upadek kultury łużyckiej w Polsce, pojawiają się Celtowie
  • III/II w. p.n.e. – w miejsce kultury pomorskiej wchodzą oksywska i przeworska
  • I wiek n.e. – inwazja plemion germańskich Wandalów i Burgundów
  • IV/V wiek n.e. – wielka wędrówka ludów w Europie zapoczątkowana inwazją Hunów w 375 r.

Czytaj więcej:

Biskupin – fakty i mity, które Was zaskoczą

Wolin – największa polska wyspa

Gniezno

gniezno stare miasto droga do katedry
Gniezno – tu narodziła się Polska. Fot. Radosław Maciejewski, Shutterstock

Przenosimy się do Gniezna, z którym związana jest legenda o Lechu, Czechu i Rusie. Pierwsza stolica Polski przypomina o nadaniu chrztu, o pierwszych władcach i czasach głębokiego średniowiecza.

Gniezno to jedno z najważniejszych miast w naszym kraju. To tutaj, na Wzgórzu Lecha w latach 940-941 wzniesiono gród Polan. Gniezno to również pierwsza stolica Polski i miasto, w którym Mieszko I mógł przyjąć chrzest, choć to nie jest do końca pewne. Miejsce to nazywane jest także Miastem Świętego Wojciecha.

Ważne daty:

  • 940-941 r. – wzniesienie Gniezna, ważnego grodu Piastów obok tych w Poznaniu, Gieczu i Ostrowie Lednickim
  • ok. 960-992 r. – okres panowania księcia Mieszka I
  • 966 r. – uznaje się za datę, kiedy miał miejsce Chrzest Polski
  • 992-1025 r. – okres panowania Bolesława Chrobrego, pierwszego króla Polski
  • 1000 r. – utworzenie arcybiskupstwa w Gnieźnie oraz biskupstw w Krakowie, Kołobrzegu i we Wrocławiu
  • 1038 r. – wtargnięcie księcia czeskiego Brzetysława I do Gniezna, spalenie miasta, zburzenie zamku, zniszczenie katedry. Przeniesienie stolicy do Krakowa przez Kazimierza Odnowiciela

Czytaj także:

Gniezno – tu powstała Polska

Złotoryja

Złotoryja
Złotoryja. Fot. Shutterstock

Odwiedzenie Złotoryi ma na celu dowiedzenie się więcej na temat najstarszych lokowanych miast w Polsce. Lokacje na prawie niemieckim następowały od około 1211 roku. Wtedy to właśnie nadano prawa miejskie Złotoryi.

Złotoryja to najstarsze prawnie miasto w Polsce, choć istniało oczywiście wiele osad na długie lata wcześniej (jak na przykład Kalisz), ale nie były oficjalnie miastami.

Już między VIII a X wiekiem w tych okolicach mieszkali przedstawiciele plemienia Trzebowian. W średniowieczu Złotoryja była ośrodkiem wydobycia złota. Warto zwiedzić tu całą starówkę z zabytkowymi domami, zespół klasztorny franciszkanów, cmentarz z zabytkowymi grobowcami, jak i kościół pomocniczy pw. Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, z 1230 r.

Czytaj więcej: Średniowieczne miasta w Polsce. Które najstarsze?

Ważne daty:

  • przed 1211 r. – lokacja Złotoryi
  • przed 1217 r. – lokowane były Lwówek Śląski, Opole, Racibórz
  • 1226 r. – Wrocław otrzymuje prawa miejskie
  • 1243 r. – lokacja Gniezna na prawie niemieckim

Zamek w Malborku

Zamek w Malborku
Zamek w Malborku. Fot. Shutterstock

Historia zamku w Malborku sięga XIII wieku. Wtedy to zakon krzyżacki zaczął budować siedzibę dla swojego komtura. Po pewnym czasie zamek został rozbudowany na tyle, by móc stać się siedzibą wielkich mistrzów zakonu krzyżackiego, a później władz całych Prus. W XIV w. powstawały kolejne wielkie warownie krzyżackie.

Ważne daty:

  • 1222 r. – prawdopodobnie już wtedy Krzyżaków do Polski sprowadził Henryk Brodaty (bardzo popularnym mitem jest, że zrobił to Konrad Mazowiecki w 1226 r. lub 1228 r. – obie te daty są nauczane w szkołach)
  • 1280 r. – początek budowy zamku w Malborku

Uniwersytet Jagielloński

Uniwersytet Jagielloński
Uniwersytet Jagielloński. Fot. Agnes Kantaruk, Shutterstock

Uniwersytet Jagielloński nazywany również Uniwersytetem Krakowskim został założony w 1364 roku z fundacji Kazimierza III Wielkiego. Uczelnię tę skończyło wielu wybitnych Polaków, którzy zapisali się na kartach historii naszego kraju. Studiowali tu m. in. Mikołaj Kopernik, Jan Kochanowski, Jan III Sobieski czy Stanisław Lem. Absolwentem Uniwersytetu Jagiellońskiego jest również obecny prezydent Andrzej Duda. UJ to najstarsza uczelnia w Polsce oraz jedna z najstarszych tego typu placówek na świecie.

Czytaj także: Ciekawostki o Krakowie, które mogą Cię zaskoczyć

Ważne daty:

  • 1364 r. – utworzenie Uniwersytetu Jagiellońskiego
  • 1400 r. – początki Collegium Maius

Pole bitwy pod Grunwaldem

Pola bitwy pod Grunwaldem
Pola pod Grunwaldem. Fot. Felouch Kotek, Wikimedia Commons, CC BY-SA 4.0

Grunwald to wieś położona w województwie warmińsko-mazurskim. To tutaj 15 lipca 1410 roku odbyła się jedna z największych bitew średniowiecznej Europy. Wojska polsko-litewskie odniosły zwycięstwo, a walka uważana jest jedną z najważniejszych w całej polskiej historii. Jagiellonowie stali się jedną z najpotężniejszych dynastii Europy.

Pole bitwy, znajdujące się około 2 km od wsi Grunwald, to tereny symboliczne dla wszystkich Polaków. Zwycięska walka uważana jest za wartość narodową, która jest powodem do dumy. Nic więc dziwnego, że od 2010 roku miejsce to uznane zostało za pomnik historii.

Czytaj więcej: Grunwald – najsłynniejsze pole w Polsce

Ważne daty:

  • 1409 r. – na Żmudzi wybuchło antykrzyżackie powstanie, a Ulrich von Jungingen poprosił króla Władysława Jagiełłę o neutralność. Król odmówił, wybuchły walki. Po walkach zawarto rozejm obowiązujący do 24 czerwca 1410 r.
  • 15 lipca 1410 r. – bitwa pod Grunwaldem
  • 1412 r. – traktat pokojowy w Lubowli (dziś Słowacja) podpisany przez Zygmunta Luksemburskiego, który sankcjonował Jagiełłę jako władcę chrześcijańskiego. Sojusz krzyżacko-węgierski przestał zagrażać Polsce

Czytaj więcej o zamku w Lubowli: Zamek w Lubowli

Jasna Góra

Oblężenie Jasnej Góry January Suchodolski
Oblężenie Jasnej Góry. January Suchodolski

Bronić czegoś jak Częstochowy to powiedzenie, które nie wzięło się znikąd. Klasztor paulinów był twierdzą, która w 1655 oparła się potopowi szwedzkiemu. Ojciec Augustyn Kordecki, przeor klasztoru, otrzymał od Szwedów list żelazny, który miał być obietnicą oszczędzenia twierdzy. Nie uwierzył jednak najeźdźcy i kazał przygotować artylerię.

Obrona Jasnej Góry była jedną z największych bitew potopu szwedzkiego. Nie miała jednak wielkiego znaczenia militarnego, została nawet przemilczana w niektórych kronikach. Była jednak bezprecedensowa ze względu na znaczenie symboliczne i morale polskich wojujących. Bitwę patetycznie opisał Henryk Sienkiewicz w Potopie.

Potop szwedzki był jedną z bardziej istotnych wojen jakie prowadziła Polska. Szwedzi zniszczyli też wiele polskich budynków, m.in. zamków i budowli obronnych.

Czytaj więcej: Polskie mity narodowe. W co wierzymy, a nie jest do końca prawdą?

Ważne daty:

  • 1655-1660 r. – potop szwedzki
  • 1655 r. – obrona Jasnej Góry w czasie potopu szwedzkiego
  • 1660 r. – pokój w Oliwie

Trójkąt Trzech Cesarzy

Trójkąt Trzech Cesarzy
Trójkąt Trzech Cesarzy. Fot. Manfred Rackelhuhn, CC BY-SA 3.0

Osłabiona i niezdolna do reform Rzeczpospolita Obojga Narodów padła ofiarą rozbiorów. Nie bez znaczenia była konfederacja targowicka nazwana narodową zdradą, kiedy to część szlachty, magnaterii i duchowieństwa sprzeniewierzyła się cesarzowej Katarzynie II. Rosja i Prusy obawiały się, że zagrożone zostaną ich interesy w Rzeczpospolitej. Podpisały więc tajny aneks o ataku zbrojnym.

Trójkąt Trzech Cesarzy to miejsce, gdzie zbiegają się granice zaborów Prus (później Niemiec), Austrii (później Austro-Węgier) i Rosji. Znajduje się w konurbacji górnośląskiej, konkretnie na styku Czarnej Przemszy, Białej Przemszy i Przemszy. Administracyjnie to granica między Mysłowicami i Sosnowcem. Stoi tam upamiętniający ten fakt obelisk.

Ważne daty:

1772 r. – I rozbiór Polski (Rosja, Prusy, Austria)
1793 r. – II rozbiór Polski (Rosja, Prusy)
1795 r. – III rozbiór Polski (Rosja, Prusy, Austria)

Puławy

puławy świątynia dawne muzeum
Domek Gotycki w posiadłości Czartoryskich w Puławach. Fot. Andrey Shevchenko, Shutterstock

Czartoryscy stworzyli tu centrum sztuki i życia politycznego. Dzięki małżeństwu Adama Kazimierza z Izabelą Flemming, czyli późniejszą Izabelą księżną Czartoryską, majątek w Puławach jeszcze się powiększył. Nie bez przyczyny mówiło się o rezydencji Polskie Ateny. W Puławach bywały takie postaci jak Julian Ursyn Niemcewicz, Adam Naruszewicz, Franciszek Kniaźnin, Jan Piotr Norblin czy Marcello Bacciarelli. Dopiero okres tłumienia powstań doprowadził do zniszczenia Puław i okolicznych wsi przez wojska rosyjskie.

Najważniejsza była działalność Izabeli na polu sztuki. Gromadziła wraz z Adamem liczne dzieła. Czartoryscy sprowadzili do Polski Damę z gronostajem Leonarda da Vinci, Portret młodzieńca autorstwa Rafaela i Krajobraz z miłosiernym Samarytaninem Rembrandta. Pierwsze muzeum znajdowało się w budynku Świątyni Sybilli w Puławach, kolejne w Domu Gotyckim. Po powstańczej burzy zostało przeniesione do Krakowa.

Czytaj więcej: Puławy – rezydencja Czartoryskich, która zmieniła historię

Ważne daty:

  • około 1800 r. – do kolekcji Czartoryskich trafiają Portret młodzieńca i Dama z gronostajem
  • 1831 r. – wybucha powstanie listopadowe. Ewakuacja dzieł Czartoryskich. Wielka Emigracja
  • 1863 r. – powstanie styczniowe
  • 1876 r. – otwarto Muzeum Czartoryskich w Krakowie, powrót dzieł

Żelazowa Wola, ślad po Wielkiej Emigracji

Dom Chopina w Żelazowej Woli
Dom Chopina w Żelazowej Woli. Fot. Shutterstock

Na przełomie XVIII i XIX wieku majątek w Żelazowej Woli należał do rodziny Skarbków. Mieszkała tu wtedy hrabina Ludwika Skarbkowa wraz z piątką dzieci. W tym miejscu rozpoczęła się też miłość państwa Chopinów. Justyna z Krzyżanowskich i Mikołaj Chopin wzięli ślub i zamieszkali w oficynie dworskiej.

1 marca 1810 roku na świat przyszedł Fryderyk. Rodzina nie mieszkała tutaj jednak długo. Już jesienią 1810 roku postanowili opuścić Żelazową Wolę. Nie był to jednak ostatni kontakt Fryderyka Chopina z miejscem swojego urodzenia. Chopinowie chętnie odwiedzali Skarbków. Dziś natomiast mieści się tu muzeum Chopina.

Fryderyk Chopin, najwybitniejszy polski kompozytor doby romantyzmu, był jedną z czołowych postaci Wielkiej Emigracji. Wspominając Polskę pod zaborami warto odwiedzić to miejsce, które skrywa dzieje Chopina i opowiada także o przyczynach jego emigracji.

Czytaj także: Żelazowa Wola – tu urodził się wybitny kompozytor

Ważne daty:

  • 1831 r. – powstanie listopadowe i Wielka Emigracja
  • 1832 r. – powstaje Towarzystwo Historyczno-Literackie w Paryżu, które zakłada m.in. Józef Bem, potem dołączają m.in. Adam Mickiewicz, Jan Ursyn-Niemcewicz
  • 1834 r. – Pan Tadeusz Adama Mickiewicza zostaje wydany w Paryżu
  • 1863 r. – powstanie styczniowe

Fabryka Scheiblera w Łodzi

Fabryka Scheiblera, Łódź
Fabryka Scheiblera, Łódź. Fot. Fotorince, Shutterstock

Polska pod zaborami jako taka nie istniała formalnie, ale Polacy nigdy nie zapomnieli o swoim kraju. Pod obcą władzą różne części naszego kraju rozwijały się niezależnie. Czas od rozbiorów do odzyskania niepodległości to m.in. lata rewolucji przemysłowej.

Powstawały liczne zakłady i fabryki. M.in. w latach 1886-88 budowana była Gazownia Warszawska. Tak zwana Pończoszarnia w Żyrardowie w woj. mazowieckim została zbudowana w 1870 r. W 1875 roku przy trasie z Poznania do Torunia powstała parowozownia w Gnieźnie. To także czas powstawania kopalni (m.in. Guido w Zabrzu) czy papierni w Kaletach.

W woj. świętokrzyskim powstawały liczne zakłady wielkopiecowe i huty. Tak było m.in. w Bobrzy (projekt był gotowy w 1827 r.), w Samsonowie (budowę nowej huty w tym miejscu zlecono w 1817 roku).

Łódź to polska stolica przemysłu włókienniczego. Największym zespołem fabryk był Księży Młyn. Najpierw te tereny należały do Krystiana Wendischa, który już w 1830 r. ukończył tam budowę przędzalni. Właściciele się zmieniali, manufakturę nawiedził też pożar. Aż w końcu w 1870 r. po pożarze przejął ją Karol Wilhelm Scheibler, najsłynniejszy z właścicieli.

Scheibler posiadał już zakład bawełniany. Przedsiębiorca znał się więc na rzeczy i dynamicznie rozwinął Księży Młyn. Miał rozmach! Stworzył największe przedsiębiorstwo w Królestwie Polskim zajmujące 500 ha, czyli 14 proc. powierzchni Łodzi.

Ważne daty:

  • początek XIX w. – rozwój przemysłowy na ziemiach dzisiejszej Polski
  • 1870 r. – początek największego rozwoju Księżego Młyna

Westerplatte

Westerplatte
Westerplatte. Fot. Artur Kowalczyk, Polska Zachwyca ©

Westerplatte to miejsce znane każdemu Polakowi. Od 1 do 7 września 1939 toczyła się tu jedna z pierwszych bitew II wojny światowej. Choć, jak zaznaczają historycy, niemieckie naloty na Wieluń nastąpiły wcześniej, to Westerplatte stało się narodowym symbolem.

Oblężenie miało trwać krótko, zaledwie sześć godzin. Żołnierze stawiali opór aż siedem dni, a na pamiątkę tamtych wydarzeń stanął pomnik.

Czytaj więcej: Westerplatte – jego obrona przeszła do historii

Ważne daty

  • 1 września 1939 r., około 4:40 – ataki bombowe na Wieluń
  • 1 września 1939 około 4:45 – bez wypowiedzenia wojny niemieckie wojska zgodnie z planem Fall Weiss uderzają na całej długości polsko-niemieckiej granicy
  • 1 września 1939 r., godz. 4:45 – atak na Westerplatte
  • 17 września 1939 r. – wkroczenie Armii Czerwonej

Fabryka Schindlera w Krakowie

Obóz pracy przy fabryce Oskara Schindlera. Fot. Shutterstock

Oskar Schindler był niemieckim przemysłowcem, który w 1939 roku przejął podupadającą krakowską fabrykę naczyń emaliowanych potocznie nazywaną Emalią. Chociaż na terenie tego miasta funkcjonowało wiele zakładów, to właśnie ten zapisał się na kartach historii dzięki swojej działalności pozaprzemysłowej. Schindler zatrudniał w swojej fabryce zagrożonych eksterminacją Żydów. Dzięki jego heroicznej postawie, licznym przekupstwom i działaniu poza prawem, udało się uratować około 1100 osób. 

Historia krakowskiego przemysłowca stała się znana ludziom na całym świecie, dzięki powieści Australijczyka Thomasa Keneallego. Na podstawie książki Steven Spielberg nakręcił film pt. Lista Schindlera, który zdobył aż 7 Oscarów. 

Ważne daty:

  • listopad 1939 r. – Oskar Schindler przejmuje fabrykę Deutsche Emailwarenfabrik
  • październik 1944 r. – przeniesienie fabryki do Brünnlitz
  • maj 1945 r. – wyzwolenie Brünnlitz

Muzeum Powstania Warszawskiego

Muzeum Powstania Warszawskiego
Muzeum Powstania Warszawskiego. Fot. trabantos, Shuttestock

Po upadku powstania w getcie, ogarnięta wojną Warszawa była w coraz gorszej pozycji. Warszawiacy złudnie jednak wierzyli w pomoc z zewnątrz i w to, że uda im się zbrojnie oprzeć Niemcom. Dziś Muzeum Powstania Warszawskiego przypomina o tamtych wydarzeniach. Zostało ono otwarte w przeddzień 60. rocznicy wybuchu powstania.

Znajduje się tu ponad 30 tysięcy eksponatów, które w dużej części są pamiątkami walczących powstańców. Obejrzymy tu prywatne listy, broń, przedmioty osobiste, fotografie oraz filmy z 1944 roku.

Niezależnie od współczesnej oceny zasadności wybuchu powstania, było ono jednym z ważniejszych zrywów w historii Polski. Pamięć ofiarom oddajemy każdego roku, 1 sierpnia o godz. 17.

Ważne daty:

  • 19 kwietnia 1943 r. – wybucha powstanie w getcie warszawskim
  • 1 sierpnia 1944 r., godz. 17 – wybuch powstania warszawskiego
  • 3 października 1944 r. – upadek powstania warszawskiego

Stocznia Gdańska

Stocznia Gdańska
Stocznia Gdańska. Fot. Shutterstock

Na koniec Stocznia Gdańska – miejsce ważne pod względem przemysłowym i historycznym. Tu budowano najpiękniejsze polskie statki, ale stocznia uważana jest również za kolebkę NSSZ Solidarność, ogólnopolskiego związku zawodowego.

Zły stan polskiej gospodarki pogłębiały wymuszane dostawy surowców do ZSRR oraz zwiększanie nakładów państwa na milicję, SB i ORMO. Niezadowolenie w narodzie wzrastało i przybierało coraz to bardziej widoczne formy. W wielkich zakładach pracy coraz częściej dochodziło do strajków, które bardzo brutalnie tłumiono.

Stocznia Gdańska również włączyła się w protesty. 14 sierpnia 1980 roku domagano się m.in. poszanowania praw pracowniczych i zaspokojenia potrzeb socjalnych. Do 21 sierpnia protesty rozlały się na cały kraj. Ich zasięg był tak wielki, że partia została zmuszona do negocjacji. W końcu osiągnięto kompromis i podpisano tzn. porozumienia sierpniowe. Na ich mocy 17 września utworzono NSZZ Solidarność, a związek został zarejestrowany przez sąd. Pamięć o wydarzeniach z sierpnia 1980 roku jest stale żywa i to właśnie Stocznia Gdańska jest nazywana kolebką Solidarności.

Czytaj więcej: Stocznia Gdańska – kolebka Solidarności

Ważne daty:

  • 14 sierpnia 1980 r. – rozpoczyna się strajk w Stoczni Gdańskiej im. Lenina.
  • 31 sierpnia 1980 r. – podpisano porozumienie między zakładami i delegacją rządową
  • 17 września 1980 r. – powstaje Niezależny Samorządny Związek Zawodowy „Solidarność”
Weronika Skupin
Weronika Skupin
Redaktor serwisu PolskaZachwyca.pl, która z pasją odkrywa i opisuje kolejne piękne miejsca w Polsce. Częściej wybiera plecak, hostel i eskapady w nieznane miejsca, niż walizkę, hotel i zorganizowane wycieczki. Wieloletnia dziennikarka prasowa i saunamistrzyni. Odpręża się grając w planszówki.

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

NAJPOPULARNIEJSZE