W Runowie Krajeńskim, niewielkiej miejscowości w woj. kujawsko-pomorskim, znajdują się ruiny pałacu z końca XVI wieku. Obok zabytku powstał nowy hotel i restauracja, ale ruiny można nadal oglądać. Jaką kryją historię?
Pałac hrabiego
Pałac w Runowie Krajeńskim został wybudowany w 1595 roku przez hrabiego Jana Orzelskiego. Wybrano reprezentacyjne miejsce nad Jeziorem Runowskim Mniejszym. Cały kompleks pałacowy wraz z parkiem ma 18 ha. Jest przykładem neorenesansowego stylu.
Wcześniej w tym miejscu, co najmniej od 1325 roku, znajdował się pałac Cystersów Koronowskich z Byszewa, którzy byli wtedy właścicielami Runowa. Ten budynek został jednak zniszczony przez pożar.
Przebudowa
Po Orzelskich właścicielami majątku stali się Działyńscy. Było to skutkiem koligacji rodzinnych. Następnie przechodził we władanie innych rodów. Wiadomo, że w 1860 r. był to majątek von Bethmann-Hollwegów. Zarządzili oni przebudowę pałacu.
Podczas inwestycji nie zmieniano piwnic, które częściowo zachowały się w oryginale do naszych czasów. Znaleziono też płytę erekcyjną pod pałac Jana Orzelskiego z datą 1595.
Zniszczenia wojenne
Pałac został zniszczony w czasie II wojny światowej przez Niemców, którzy wycofywali się z frontu w 1945 roku. Żołnierze podpalili go. W latach powojennych budynek poddawał się postępującej ruinie, a zachowała się jedynie wieża z zegarem i kilka niepełnych ścian.
Była to własność Skarbu Państwa do 1997 roku, jednak nikt nie podjął się próby odbudowy pałacu czy też zabezpieczenia jego pozostałości. Pozostaje on ruiną. Obecnie działka z pałacem jest własnością prywatną, a obok powstał hotel z restauracją. Odbywają się tam m.in. śluby w plenerze.