Twierdza Świnoujście to pruski zespół fortyfikacyjny wzniesiony w XIX wieku. Jego głównym zadaniem była obrona bardzo ważnego w tamtych czasach portu. W skład twierdzy wchodziły cztery forty. Do dziś, w dobrym stanie zachowały się trzy z nich: Zachodni, Gerharda i Anioła. Fort II został zniszczony w latach 70. XX wieku.
Recepta na obronę portu
Fort Zachodni został wybudowany w latach 1856-1861. Jego głównym przeznaczeniem była obrona portu przed wrogimi okrętami. Początkowo w tym miejscu mieściła się mała reduta artyleryjska. W II połowie XIX wieku przekształcono ją w fort redutowy. Pojawiło się również więcej stanowisk dla armat. Po I wojnie światowej fort rozbrojono, jednak już kilka lat później zainstalowano tu baterię czterech dział nadbrzeżnych.
Twierdza Świnoujście była także rozbudowywana przez Rosjan. Po 1945 roku zbudowali oni na terenie fortu trzy betonowe bunkry dla armat nadbrzeżnych. Aż do 1962 roku obiekt był wykorzystywany przez sowiecką marynarkę. Później został przekazany władzą miasta. Zwiedzając ten fragment twierdzy warto przede wszystkim zwrócić uwagę na bramę obronną i kwadratową redutę, która stanowi najstarszą część fortu.
Fort Anioła – najstarsza część twierdzy
Fort Anioła został wybudowany w latach 1854-1858. Zadaniem tej części twierdzy była obrona od strony lądu. Umieszczono tu trzykondygnacyjną rotundę z tarasem obserwacyjnym. Budowla była otoczona wałami ziemnymi, które w późniejszym czasie wzbogacono o trzy schrony dla dział polowych i mały magazyn amunicji.
Podczas I wojny światowej Fort Anioła zaczął tracić na znaczeniu. Inne obiekty bojowe wyprzedzały go pod wieloma względami. W okresie międzywojennym wykorzystywała go marynarka niemiecka. Po wojnie, podobnie jak Fort Zachodni, przeszedł w ręce Rosjan.
Twierdza Świnoujście – najlepiej zachowany fort nadbrzeżny
Twierdza Świnoujście może się pochwalić jednym z najlepiej zachowanych fortów nadbrzeżnych w Europie. Położony jest na wyspie Wolin w pobliżu latarni morskiej. Fort Gerharda został wybudowany w latach 1856-1863. Była to dwukondygnacyjna reduta otoczona wałami ziemnymi. W 1881 roku została przekształcona w ufortyfikowaną baterię nadbrzeżną z ławą artyleryjską.
W II połowie XIX wieku podjęto decyzję o przebudowie Fortu Gerharda. Reduta została przekształcona w zaplecze dla obwałowań ziemnych. Dodatkowym elementem obronnym była fosa wodna otaczająca fort. Po opuszczeniu obiektu przez Armię Radziecką miejsce to było wykorzystywane jako magazyny. Dziś mieści się tu Muzeum Obrony Wybrzeża.
