Zamek w Łańcucie to rezydencja magnacka, która gościła w swoich salach aż dwa znamienite rody. Mieszkali tu przedstawiciele rodzin Lubomirskich i Potockich, którzy z rozmachem rozbudowywali majątek istniejący tu od II połowy XVI wieku. Zespół parkowo-pałacowy zachwyca przepięknymi ogrodami zajmującymi aż 36 hektarów a także bogato zdobionymi salami, które do dziś zachowały się w bardzo dobrej kondycji.
Rezydencja Lubomirskich i Potockich
Pierwotna rezydencja, która dała początek zamku w Łańcucie, istniała od II połowy XVI wieku i była prawdopodobnie zarządzana przez ród Pileckich. Znacząca rozbudowa miała miejsce już za czasów Stadnickich. Zamek w Łańcucie przybrał wtedy charakter podkowy.
Najpoważniejszą rozbudowę zaplanował wojewoda Stanisław Lubomirski, który kupił majątek wraz z małżonką Izabelą. Zamek otoczono fortyfikacjami bastionowymi, które przysłużyły się m.in. podczas najazdu Szwedów. Nie był to prawdopodobnie najbardziej ulubiony element zamku księżnej, ponieważ po śmierci męża zleciła zmianę fortyfikacji ziemnych na ogrody.
W 1816 roku księżna umarła, a posiadłość przejęli jej wnukowie – Alfred i Artur Potoccy. Przez lata, aż do zakończenia II wojny światowej to właśnie ten ród opiekował się obiektem. Następnie, zamek w Łańcucie trafił w ręce władz Polski Ludowej i otwarto muzeum.
Bogate wnętrza i zamkowe muzeum
Mimo poniesionych strat, zamek w Łańcucie może się poszczycić dobrze zachowanymi wnętrzami pełnymi cennych zbiorów. Na uwagę zasługują również zamkowe sale. Jako najważniejsze i najbardziej ciekawe można wyróżnić: salę balową, jadalnię wielką, salę kolumnową, galerię rzeźb oraz teatr dworski.
Obecnie działa tu muzeum. W jego zbiorach znajdują się liczne dzieła sztuki pochodzące z dawnych zbiorów zamkowych, a także powojenne zakupy i depozyty z innych placówek. Najstarsze eksponaty pochodzą jeszcze z kolekcji Izabeli Lubomirskiej i pochodzą z II połowy XVIII wieku. Najcenniejsze obiekty zostały częściowo przeniesione do Galerii Sztuki Starożytnej Muzeum Narodowego w Warszawie.
Do dziś utrzymywana jest tradycja zapoczątkowana przez Izabelę Lubomirską. Zamek w Łańcucie prowadzi ożywioną działalność muzyczną. Już za czasów księżnej były tu organizowane koncerty. Tradycja ta zachowała się do dziś i nieprzerwanie od 1960 roku można tu uczestniczyć Dniach Muzyki Kameralnej, które obecnie noszą nazwę Festiwalu Muzyki.
Zamek w Łańcucie i angielski park krajobrazowy
Park otaczający zamek w Łańcucie pełen jest zabytkowych budowli. Znajduje się tu m.in oranżeria z 1802 roku, zameczek romantyczny z 1800 roku czy storczykarnia. Ogrody zostały zaprojektowane w stylu angielskim i założono je pod koniec XVIII wieku, kiedy właścicielami byli Stanisław i Izabela Lubomirscy. Szczególnie Izabela dbała o systematycznie powiększanie i urozmaicanie ogrodu.
Park ma obszar 36 hektarów i składa się na niego ogród włoski, ogród różany oraz ogród bylinowy.
Zamek w Łańcucie, ul. Zamkowa 1, 37-100 Łańcut (województwo podkarpackie).