Kiedyś statki załadowywano dzięki specjalnym budowlom pełniącym funkcję dźwigów. Jednym z takich dźwigów załadunkowych była Brama Żuraw w Gdańsku. I to nie byle jakim, bo to dziś największy i najstarszy zachowany dźwig portowy w Europie.
Kolos do załadunku statków
To nie tylko największy i najstarszy z zachowanych dźwigów portowych średniowiecznej Europy ale też jedno z najbardziej rozpoznawalnych miejsc w Gdańsku. Można go podziwiać nad Mołtawą. Dźwig powstawał w latach 1442-44 i służył załadunkowi statków. Konstrukcja drewniana nie jest oryginalna, została odbudowana po wojnie. Obecnie jest to jedna z filii Narodowego Muzeum Morskiego w Gdańsku.
Najpierw brama, potem żuraw
Na początku w tym miejscu istniała po prostu brama wpuszczająca ludzi do miasta. Stała już na pewno w 1363 roku, ale nie zachowały się w źródłach informacje, jak wyglądała. Wiadomo, że już w 1367 roku funkcjonował tam dźwig (caranum). Była to już więc brama z żurawiem, gdzie podbijały statki w celu załadowania towarów.
Podobny dźwig, jaki widzimy obecnie, został postawiony w latach 1442-1444. Zbudowano dwie duże wieże z cegły i mechanizm obsługujący dźwig. Były to wielkie koła napędzane siłą ludzkich mięśni (tak zwane koła deptakowe, wewnątrz których robotnicy chodzili podobnie jak chomiki w kołowrotku).
Wieże służyły też celom militarnym aż do XVII wieku. Kiedy nie były już tak potrzebne, zamieszkali tam rzemieślnicy, a w murach wież wybito okna do ich skromnych izb.
Spalony żuraw
Żuraw służył nie tylko do załadunku statków, ale także pomagał w stawianiu im masztów. Moc dźwigu była imponująca. Mógł on unieść dwutonowy ciężar na wysokość 27 metrów lub czterotonowy na wysokość 11 m. Swoją funkcję załadunkową pełnił przez wieki, ale też przez cały ten czas pięknie zdobił nabrzeże Motławy, bo to po prostu piękny zabytek.
Niestety w 1945 r. został podpalony przez żołnierzy Armii Czerwonej. Cała drewniana konstrukcja uległa zniszczeniu. Jedynie ceglane mury ocalały, co ułatwiło rekonstrukcję żurawia po wojnie. Dziś to jeden z najbardziej znanych gdańskich zabytków i wizytówka miasta.
Żuraw Gdański – lokalizacja i cennik
Brama Żuraw zlokalizowana jest przy ul. Szerokiej 67/68 w Gdańsku. Najlepiej wybrać się tam pieszo podczas spaceru po najstarszej części miasta. Motławą kursuje też tramwaj wodny.
Bezpłatnie możecie odwiedzić to miejsce w środy. W pozostałe dni ceny biletów wynoszą: 8 zł normalny, 5 zł ulgowy.