Uniwersytet Jagielloński to najstarsza uczelnia w Polsce oraz jedna z najstarszych na świecie. Jej wizytówką i perełką jest najstarszy zachowany budynek: Collegium Maius. Jego charakterystyczne krużganki kojarzy chyba każdy, kto był w Krakowie.
Kamienica za 600 grzywien
Uniwersytet Jagielloński nazywany również Uniwersytetem Krakowskim lub Akademią Krakowską został założony w 1364 roku z fundacji Kazimierza III Wielkiego. Kamienicę przeznaczoną na Collegium Maius król Władysław Jagiełło wykupił za 600 grzywien od rodziny Pęcherzów z Rzeszotar dokładnie w 1400 roku, kiedy to nastąpiła odnowa Akademii Krakowskiej. Jedna grzywna za czasów Jagiełły była warta 864 denary. Niestety nie mamy pojęcia ile to jest w przeliczeniu na dzisiejsze złotówki z uwzględnieniem inflacji 🙂 Jeśli ktoś z Was wie jak to przełożyć, czekamy na komentarze!
Rozbudowa i przebudowy Collegium Maius
Kamienica nie była dostatecznie duża na potrzeby żaków, dlatego w XV wieku do Collegium Maius dołączono sąsiednie budynki. Stało się to po pożarze w 1492 r. To wówczas wyznaczono wspólny dla przyłączonych kamienic dziedziniec wewnętrzny, który otoczono charakterystycznymi arkadowymi krużgankami. Trzeba także dodać, że nazwy Collegium Maius używano od połowy XV w.
Sale wykładowe zlokalizowane były na parterze. W XV wieku nazywano je lektoriami. Wyżej, na piętrze, znajdowała się biblioteka, pokój wspólny dla studentów (tak zwana izba wspólna), a także gabinety profesorskie. Gabinety pełniły także funkcję mieszkań profesorskich.
Siedziba Biblioteki Jagiellońskiej
Kolejna przebudowa toczyła się między 1839 a 1870 rokiem, kiedy to przerabiano Collegium Maius pod siedzibę Biblioteki Jagiellońskiej. Zbiory biblioteczne były tam przechowywane do 1940 roku. Wtedy rozpoczęto prace nad przywróceniem Collegium Maius do pierwotnego kształtu sprzed ostatniej przebudowy. Przekształcono je w siedzibę Muzeum Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Znani absolwenci Akademii Krakowskiej i Uniwersytetu Jagiellońskiego
Akademię Krakowską i Uniwersytet Jagielloński skończyło wielu wybitnych Polaków, którzy zapisali się na kartach historii naszego kraju. Studiowali tu m. in. Mikołaj Kopernik, Hugo Kołłątaj, Jan Kochanowski, Jan III Sobieski (Akademia Krakowska) czy Stanisław Lem (UJ). Absolwentem Uniwersytetu Jagiellońskiego jest również obecny prezydent Andrzej Duda.
Na uczelni studiowali, ale dyplomu nie uzyskali także m.in.: Karol Wojtyła, Wisława Szymborska, Jan Długosz i Stanisław Wyspiański.
Ciekawostki o Collegium Maius
- Na dziedzińcu Collegium Maius znajduje się piękna studnia. Z kolei na pierwsze piętro prowadzą dwie pary schodów: większe i mniejsze. Te większe to profesorskie.
- Na południowej ścianie na pierwszym piętrze można oglądać Porta Auera czyli ozdobne wejście do dawnej biblioteki (Librarii).
- Obok portalu znajduje się zegar, który o godz. 9, 11, 13, 15 i 17 wygrywa utwór Gaudeamus igitur, czyli tak zwaną pieśń akademicką (graną podczas inauguracji roku akademickiego w wielu miastach), a także utwór Jana z Lublina z XVI wieku.
- Podczas wygrywania pieśni z zegara wychodzą figury, które uosabiają postaci pedla Uniwersytetu Jagiellońskiego (pedel to dawn. woźny w zakładzie naukowym), królowej Jadwigi, króla Władysława Jagiełły, Jana z Kęt, Hugona Kołłątaja i Stanisława ze Skarbimierza.