Największe zamki w Polsce – nie uwierzycie, to wcale nie tak, jak myślicie!

To nasz najtrudniejszy tekst na tym portalu. Tworząc listę „największe zamki w Polsce”, nie braliśmy niczego na słowo. W internecie nie ma wiarygodnej listy największych zamków w Polsce, postanowiliśmy wziąć to więc na siebie i podjąć próbę jej stworzenia. Okazało się to mozolną pracą. Nie zrozumcie nas źle, ale szalenie ciężko jest to zrobić, bo choćby w określeniu powierzchni działki przyjmowane są bardzo nierówne kryteria. Jakie są więc największe zamki w Polsce? To zależy.

Podzwoniliśmy do działów technicznych muzeów zamkowych. W wielu przypadkach dane nie są znane albo niewiarygodne. Wszystkie dodatkowo zweryfikowaliśmy więc we wszystkich możliwych źródłach i posłużyliśmy się swoimi pomiarami na podstawie danych geoportalu. Oto największe zamki w Polsce pod względem powierzchni, które udało nam się znaleźć. Zaznaczamy jednak, że lista zamków może być niepełna. Jeśli znacie naprawdę duże zamki, dawajcie znać w komentarzu, będziemy uzupełniać listę.

Nasze zestawienie ułożyliśmy według powierzchni działki (czyli także terenu przyzamkowego), ale jeśli szukacie listy według powierzchni samego zamku to znajdziecie ją na ostatnim slajdzie: wyjdzie zupełnie inaczej!

Kilka zamków poza czołówką

Zamek Gniew przedstawiony na zdjęciu ma wiele sobie podobnych. Można wymienić tu warownie w Reszlu, czy Kwidzynie. Zamek jest dość spory, a bryła jest tym bardziej imponująca, że to potężny prostopadłościan o zwartej budowie. Powierzchnia działki z zamkiem w Reszlu wynosi około 27 000 mkw, a ta zajmowana przez sam zamek niecałe 5 000 mkw.

Jeśli znajdziecie warownie podobnych rozmiarów, nie podsyłajcie nam ich. Szukamy większych.

Powierzchnia samego zamku w Reszlu: ok. 5 000 mkw

Powierzchnia samego zamku w Kwidzynie: ok. 6 000 mkw

Powierzchnia działki w Reszlu (zamku i terenu przyzamkowego łącznie): 27 000 mkw

Krzyżtopór

Krzyżtopór w momencie powstania był największym założeniem pałacowym w całej Europie, większym nawet od Wersalu. Forteca zajmująca działkę 1,3 ha (13 000 mkw) i park o powierzchni 1,6 ha były imponujące. Dziś, mimo że budowla jest w ruinie, nadal imponuje wielkością.

Od razu zaznaczmy, że Krzyżtopór pełnił rolę pałacu-fortecy i uznajemy go za zamek, w języku potocznym mówi się zamek Krzyżtopór. Zaznaczamy jednak, że przez niektórych wykluczany jest z zestawień największych zamków, jako że jest to pałac. Formalnie zamki w Mosznej i Gołuchowie to też nie zamki (choć prawie każdy je tak nazywa) tylko pałace. Ale nie jesteśmy inżynierami budowlanymi, tylko pasjonatami turystyki.

Powierzchnia samego zamku: 13 000 mkw.

Powierzchnia działki (zamku i terenu przyzamkowego łącznie): 29 000 mkw

Kubatura zamku: w wielu źródłach 70 tys. m sześc.

Wawel

Ciekawych rzeczy można dowiedzieć się szukając informacji o powierzchni zamku na Wawelu.

Zamek leży na działce o powierzchni około 8 hektarów, ale właściwie to całe Wzgórze Wawelskie. Zaś sam zajmuje mniej niż hektar (po odliczeniu dziedzińca około 7 000 mkw).

Powierzchnia samego zamku: ok. 7 000 mkw (7 040 mkw)

Powierzchnia działki (zamku i terenu przyzamkowego łącznie): ok. 80 000 mkw

Zamek w Rydzynie

Wspominamy go, ponieważ jest uznawany za największy w Wielkopolsce, ale pod względem działki, czyli wszystkich terenów przyzamkowych, a nie samego zamku. Gotycki zamek Rydzyńskich to ciekawa budowla, ale sama warownia zajmuje jedynie około 3 tys. mkw powierzchni, więc bardzo niewiele. Działka to zaś około 11 ha.

Kazimierz Szalewski w publikacji Leszno i okolice. Sport i Turystyka, 1981, s. 120-123 wylicza, że zamek ma 42,5 tys. mkw powierzchni. Przyznajemy: nie mamy pojęcia skąd to się wzięło i z niczym nam się to nie zgadza. Gdyby to była powierzchnia użytkowa budowli, zamek musiałby mieć 14 kondygnacji. Jeśli jest to powierzchnia działki, to zaiste bardzo dziwnej, być może w 1981 r. była ona wyliczona inaczej? Być może Wy nam podpowiecie?

Powierzchnia samego zamku: ok. 3 000 mkw

Powierzchnia działki (zamku i terenu przyzamkowego łącznie): 110 000 mkw

Zamek Kliczków

Zaskakująco wysoko jest Zamek Kliczków. Sama budowla jest całkiem spora i zajmuje 7 000 mkw powierzchni, ale to co imponuje, to park wokół niej. Oficjalnie część przyzamkowa założenia parkowego ma aż 12 ha powierzchni.

Powierzchnia samego zamku: 7 000 mkw (bez dziedzińców poniżej 5 000 mkw)

Powierzchnia dachu: 4 500 mkw

Powierzchnia działki (zamku i terenu przyzamkowego łącznie): 120 000 mkw

Zamek w Malborku

Raczej nikt nie ma najmniejszych wątpliwości, że zamek w Malborku jest największy w Polsce, w Europie i na całym świecie. Niepodważalnie. Ale czy na pewno tak jest? W zestawieniach bierze się bowiem pod uwagę powierzchnię działki i i nie traktuje Krzyżtoporu jako zamek. Budynki zamku w Malborku zajmują około 10 000 mkw, ale działka kilkanaście hektarów.

Powierzchnia samego zamku: ok. 10 000 mkw

Powierzchnia użytkowa zamku: kilkadziesiąt tysięcy (około 50 tys.) mkw

Powierzchnia działki (zamku i terenu przyzamkowego łącznie): około 14 hektarów (140 000 mkw, oficjalnie 143 591 mkw)

Kubatura zamku:  250 000 m sześc.

Książ

Książ uchodzi za trzeci największy zamek w Polsce. Pytanie tylko, czy ktoś to udowodnił?

Zamek Książ to najlepszy przykład na to, że to przyjęte kryteria decydują, który zamek w Polsce jest największy.

Żelaznych danych próżno szukać. Sam teren zamkowy ma nawet 22 hektary, a sam zamek zajmuje około pół hektara (ponad 5 tys. mkw powierzchni). Ma 7 kondygnacji, a więc może mieć ponad 35 tysięcy mkw powierzchni użytkowej.

Powierzchnia samego zamku: ok. 5 000 mkw

Powierzchnia dachu: ok. 7 000 mkw (weźcie pod uwagę, że dachy są skośne, dlatego ich powierzchnia jest większa niż terenu zajmowanego przez zamek)

Powierzchnia użytkowa zamku: ok. 35 000 mkw

Powierzchnia tarasów przyzamkowych: ok. 2 000 mkw

Powierzchnia działki (zamku i terenu przyzamkowego łącznie): według geoportalu działka zamku ma około 228 000 powierzchni, z czego większość stanowi las na drodze do Mauzoleum Hohbergów. Jeśli nie weźmiemy pod uwagę tego lasu, a jedynie tereny przy zamku i w stronę przyzamkowego hotelu i zabudowań gospodarczych, jest to ok. 30-40 tys. mkw. Ale równie dobrze moglibyśmy „zmniejszyć” inne największe zamki w Polsce i uciąć części działki zamku w Malborku, więc dlaczego mielibyśmy to robić?

To nie według nas, a według geoportalu działka zamku w ewidencji gruntów ma łącznie około 228 000 mkw, a wraz ze stadninami około 280 000 mkw. W wielu miejscach jako powierzchnia zamku podawane jest 150 000 mkw, ale są to niewiarygodne źródła (w tych samych źródłach zamek w Malborku ma podaną mniejszą powierzchnię działki, a jest określany jako większy).

To w końcu które z nich to największe zamki w Polsce w poszczególnych kategoriach? Podsumowanie na kolejnym slajdzie

Największe zamki: podsumowanie

Największe zamki w Polsce pod względem powierzchni samego zamku (lista może być niepełna):

1. Krzyżtopór: 13 000 mkw (według źródeł oficjalnych i naszych pomiarów). Formalnie to pałac.
2. Malbork: ok. 10 000 mkw, (według naszych pomiarów).
3. Wawel: 7 040 mkw, (według źródeł oficjalnych, potwierdzonych naszymi pomiarami).
4. Kliczków: 7 000 mkw (bez dziedzińców poniżej 5 000 mkw), (według źródeł oficjalnych i naszych pomiarów).
5. Kwidzyn: ok. 6 000 mkw, (według naszych pomiarów).
6. Książ: ok. 5 000 mkw, (według naszych pomiarów).

Największe zamki w Polsce pod względem powierzchni działki (lista może być niepełna):

1. Książ: ok. 228 000 mkw (według naszych pomiarów na geoportalu, według mało wiarygodnych ale często powtarzanych źródeł 150 000 mkw, czyli i tak więcej niż Malbork).
2. Malbork: 143 591 mkw (według źródeł oficjalnych co do metra).
3. Kliczków: 120 000 mkw (według źródeł i naszych pomiarów).
4. Rydzyna: 110 000 mkw (według źródeł i naszych pomiarów).
5. Wawel: 80 000 mkw (według źródeł oficjalnych i naszych pomiarów).

Największe zamki w Polsce pod względem powierzchni użytkowej: brak wystarczających danych.

Największe zamki w Polsce pod względem kubatury: brak wystarczających danych.

Pomiary na podstawie oficjalnych danych, a także geoportal.gov.pl na siatce ewidencji gruntów (potwierdzone także takimi samymi pomiarami na maps.google). Wymiary działek podane przez nas mogą się różnić od Państwa pomiarów w zależności od skrupulatności pomiaru. Przyjęliśmy uśrednione dane z trzech pomiarów.