Obok Wilczego Szańca będącego kwaterą główną Hitlera na terenie dzisiejszej Polski, na Mazurach kryje się wiele innych bunkrów nazistów. W Mamerkach stacjonowało dowództwo. W pobliżu były też kwatery Himmlera, Göringa, a placówka Abwehry znajdowała się w Mikołajkach. O Wilczym Szańcu i Mamerkach już pisaliśmy, dziś przybliżymy historię pozostałych kwater nazistów.
Kwatery w Mamerkach
Zanim przejdziemy do kwatery Himmlera, Ribbentropa i innych dowódców, przypomnijmy sobie Kwatery Naczelnego Dowództwa Wojsk Lądowych (OKH) w Mamerkach. Znajdują się w pobliżu linii kolejowej Kętrzyn – Węgorzewo na Mazurach. Kwatera w Mamerkach nosiła nazwę Anna i sama podzielona była na trzy zony: Fritz (po Henryku II Hohenzollernie), Quelle – co oznaczało Źródło i Brigitten-Stadt, czyli Miasto Brygidy. Części były od siebie oddzielone. Znajdowały się po obu stronach drogi Radzieje – Węgorzewo i w okolicy jeziora Mamry.
Łącznie na obszarze 250 ha zbudowano tu około 140 schronów, murowanych budynków, a także 80 drewnianych baraków. Wszystko otoczono zasiekami, kwatery bronił batalion wartowniczy. Na stałe mieszkało 1 500 oficerów, istniał nawet dworzec, kasyno, sauna, poczta, stajnie, kino i szpital, a ulice miały nazwy. Do Wilczego Szańca docierała linia kolejowa.
Czytaj więcej o Mamerkach: Kwatera w Mamerkach. Zamach na Hitlera i Bursztynowa Komnata.
Wilczy Szaniec
Najsłynniejsze bunkry na Mazurach to kompleks Wilczego Szańca. Tam znajdowała się kryjówka samego Adolfa Hitlera, a dziś wiele osób zwiedza to miejsce. Wycieczki do lasu w pobliżu Gierłoża na wschód od Kętrzyna chodzą jedna za drugą.
W kwaterze Hitlera zdowano kilkadziesiąt drewnianych baraków i żelbetowych, celowo dobrze ukrytych bunkrów. W kolejnych latach Wilczy Szaniec rozbudowywano. Do budowy ogromnego kompleksu zaangażowano 20 tys. robotników. Podobne Führer miał w całej Europie, a podczas wojny z Polską kwatera znajdowała się też w pociągu.
Czytaj więcej o Wilczym Szańcu, kwaterze Hitlera na terenie dzisiejszej Polski.
Kwatera Göringa
Przejdźmy jednak do kwater nazistów, o których jeszcze nie pisaliśmy. W Puszczy Piskiej niedaleko Pisza, konkretnie w Szerokim Borze, znajdowała się kwatera Himmlera. W czasie prowadzenia rozmów przez dowódców Rzeszy, wielokrotnie przemieszczali się oni między bunkrami. Narady były prowadzone m.in. w Wilczym Szańcu. Widoczny na zdjęciu bunkier koło Gierłoży znany jest jako bunkier Hermanna Göringa.
Kwatery Himmlera
W Pozezdrzu, 27 km od Gierłoży, zostały zbudowane kwatery Himmlera. Kwatera nazywała się Hochwald. Organizacja Todt zbudowała ją w pobliżu linii kolejowej Giżycko – Węgorzewo. Kwatery Himmlera zachowały się do dzisiaj. Stąd do Wilczego Szańca najkrótsza droga prowadziła przez Sztynort, gdzie znajdowała się kwatera Ribbentropa. Heinrich Himmler dysponował także pociągiem specjalnym.
Kwatera Ribbentropa w Sztynorcie
W pięknym Sztynorcie znajduje się pałac, który w 1941 r. zajęło ministerstwo spraw zagranicznych Rzeszy. To tu zatrzymał się minister Joachim von Ribbentrop. Przebywał w samym pałacu jak i kwaterze Waldhaus, cztery kilometry od Węgorzewa w miejscu dzisiejszej restauracji Ośrodka Wypoczynkowego Rusałka. Było to doskonałe położenie, ponieważ Waldhaus znajdował się w pobliżu drogi Węgorzewo – Pozezdrze, spełniał wymóg nazistów jakim było dobre skomunikowanie. Cały kompleks był też malowniczo położony nad jeziorem Święcajty. Komunikacja z kwaterą odbywała się koleją, do Ribbentropa należał pociąg specjalny Westfalen. Na stałe stał w gotowości na stacji w Kamionku Wielkim.
Inne kwatery nazistów
W Giżycku znajdował się Oddział Sztabu Generalnego OKH. Od 1941 do 1944 roku kwaterą dowodził płk. Reinhard Gehlen. Siedziba nazywała się Osttruppen.
Z kolei w Mikołajkach swoją placówkę miała Abwehra. W tej części, która leży po zachodniej stronie Jeziora Mikołajskiego, wytyczono Walli II. Placówka prowadziła wywiad na terenie ZSRR, a wyniki swoich dochodzeń przekazywała do Wilczego Szańca.
Chcesz wiedzieć więcej o tej ciekawej części historii? Może poszukasz u-boota na dnie jeziora?