Boże Narodzenie zbliża się wielkimi krokami. 24 grudnia zasiądziemy wszyscy do wigilii, podzielimy się opłatkiem i będziemy śpiewać kolędy. Na koniec oczywiście moment, na który czekają wszystkie dzieci (i nie tylko) – prezenty. Ale właściwie kto zostawia nam je pod choinką? Choć każdy ma na to swoją odpowiedź, to jednak nie jest ona taka sama w każdym domu. No to właściwie kto przynosi prezenty w Polsce?
Święty Mikołaj nie tylko biskup
Zacznijmy może od najpopularniejszego pana, którego zna nawet dziecko. Święty Mikołaj to postać, która za sprawą ogromnego wpływów kultury zachodu, wdarła się w nasze życie. Pozostawia nam prezenty w butach już nie tylko 6 grudnia. Za sprawą reklam, filmów i jego obecności wokół nas zaczął nam przynosić prezenty także 24 grudnia.
Prawdziwy święty Mikołaj* był biskupem i pochodził z Miry. Zasłynął swoją pomocą biednym i potrzebującym. Przez wieki był jednym z najbardziej czczonych świętych na świecie. Dziś niewiele osób pamięta o tym prawdziwym świętym Mikołaju. Postać wykorzystywana w kulturze masowej to starszy mężczyzna z białą brodą ubrany w czerwony strój. Według legend zamieszkuje wraz elfami Laponię, a w okresie świąt Bożego Narodzenia rozwozi dzieciom prezenty saniami ciągniętymi przez renifery. W Polsce Święty Mikołaj przynosi podarunki pod choinkę dzieciom na północy i zachodzie oraz w centralnej części kraju.
Dziadek Mróz ze swoją Śnieżynką
Kto przynosi prezenty na Wschodzie? Dziadek Mróz to świecki odpowiednik Świętego Mikołaja. Przybył do nas ze wschodniej części Europy, gdzie w Nowy Rok wręcza dzieciom prezenty. W okresie komunizmu próbowano wprowadzić go także do naszej kultury, jednak zakończyło się to niepowodzeniem. Jak wygląda rosyjski odpowiednik Świętego Mikołaja? Ma futrzaną czapkę, kożuch w kolorze czerwonym, niebieskim lub srebrnym i długą, grubą brodę Podarunki dostarcza przez drzwi i towarzyszy mu w tym jego wnuczka Śnieżynka. Dziś Dziadek Mróz przynosi prezenty Polakom na wschodzie kraju.
Gwiazdor czy Gwiazdka?
Gwiazdka to dziś słowo, które kojarzy nam się z okresem Bożego Narodzenia. Jednak nie zawsze tak było. Dawniej gwiazdką nazywano otrzymywane w Wigilię podarunki. Dziś jest to postać przynosząca prezenty na Dolnym Śląsku. Według legend jest to dziewczyna lub chłopak ubrani w białe stroje, którzy wędrują wraz z wigilijnymi przebierańcami.
Postacią odnoszącą się do gwiazdki jest także Gwiazdor, którego oczekują dzieci w Wielkopolsce, na Kujawach, Warmii, Ziemi Lubuskiej, Kaszubach i Kociewiu. Jego nazwa wywodzi się od gwiazdy noszonej dawniej przez grupy kolędników. Była to postać ubrana w długi kożuch i futrzaną czapę, z twarzą ukrytą pod maską lub umazaną sadzą. Gwiazdor nosił ze sobą worek pełen prezentów a dla niegrzecznych dzieci rózgę. Dziś Gwiazdor przypomina swym wyglądem Świętego Mikołaja.
Kto przynosi prezenty – Aniołek a może Dzieciątko?
Inne postaci przynoszące pod choinkę prezenty to Dzieciątko i Aniołek. Pierwsze z nich odwiedza dzieci na Górnym Śląsku. Zwyczaj ten przybył do Polski z Czech. Dzieciątko przynoszące podarunki to malutki Jezus. Aniołek natomiast obdarowuje najmłodszych w Małopolsce i na Podkarpaciu. Zwyczaj ten przybył do nas z Galicji.
A Wam kto przynosi prezenty pod choinkę?
* Jako ciekawostkę dodamy, że pisownię święty Mikołaj stosujemy w przypadku biskupa z Miry. Natomiast Święty Mikołaj w czerwonym stroju to postać popkultury, dlatego tak jak w przypadku np. Myszki Miki oba wyrazy piszemy wielką literą. Różnice w pisowni są w tekście zamierzone.