Strona głównaTop 10Najciekawsze cmentarze żydowskie w Polsce. Miejsce zaklętej historii (Top 13)

Najciekawsze cmentarze żydowskie w Polsce. Miejsce zaklętej historii (Top 13)

Cmentarze żydowskie powstawały w całej Polsce i były miejscami pochówku dla członków żydowskiej społeczności. Dziś kirkuty zachwycają przepięknymi macewami. Niektóre z tych miejsc są nieco mroczne. Inne wciąż działają i nadal chowa się tam zmarłych. Oto najciekawsze cmentarze żydowskie w Polsce. Na niektórych jest kilkaset tysięcy macew, na innych kilkadziesiąt, ale każdy z nich jest niezwykły.

Cmentarz żydowski we Wrocławiu

Cmentarz żydowski we Wrocławiu. Fot. Taranchic, Shutterstock

Muzeum Sztuki Cmentarnej we Wrocławiu to jeden z najbardziej znanych cmentarzy żydowskich w Polsce. Mieści się przy ul. Ślężnej. Spoczywają tam Żydzi, którzy są ważnymi postaciami w historii Niemiec a także wsławili się w historii Wrocławia, m.in. Ferdinand Lassalle, twórca pierwszej partii socjalistycznej w Niemczech, Heinrich Graetz, twórca szkoły historycznej, pisarka Friderike Kempner, malarka Clara Sachs, znani profesorowie (lekarze, botanicy, historycy, matematycy), rodzice Edyty Stein.

Wejdziemy tam za darmo w czwartki. Możliwe jest też zwiedzanie z przewodnikiem w niedziele od maja do września (w cenie wstępu). Obecnie cmentarz jest nieczynny, nie ma tu już dochówków.

Cmentarz żydowski w Łodzi

Cmentarz żydowski w Łodzi
Cmentarz żydowski w Łodzi. Fot. Shutterstock

Ten niezwykły cmentarz na łódzkich Bałutach to piękny przykład architektury funeralnej. Nekropolia była niegdyś największym żydowskim cmentarzem w Europie. Do dziś pozostaje ona największą w Polsce, a także jedną z najbardziej znanych. W macewach i grobowcach spoczywają przede wszystkim ciała członków rodzin kupieckich i przemysłowców. M.in. Barcińskich, Rossenblatów, Stillerów założycieli fabryki wyrobów wełnianych i przędzalni.

Spoczywa tutaj rodzina Juliana Tuwima i kompozytora Artura Rubinsteina. Jest tu pochowany Stanisław Heyman, malarz. W jak dotąd nieustalonym miejscu, spoczywają tu także szczątki ponad 600 Sinti i Romów, którzy trafili w 1941 r. do łódzkiego getta.

Cmentarz żydowski w Katowicach

Cmentarz żydowski w Katowicach
Cmentarz żydowski w Katowicach. Fot. PetrusSilesius, CC BY-SA 3.0

Cmentarz żydowski w Katowicach znajduje się przy ul. Kozielskiej 16. Jest tam ponad 1400 macew oraz dom przedpogrzebowy zachowany w dość dobrym stanie. Dziś cmentarz to pomnik historii i ofiar holocaustu wpisany do rejestru zabytków. Bezpłatnie można zwiedzić go we Wszystkich Świętych. W pozostałe dni wstęp jest płatny.

Cmentarz żydowski w Kazimierzu Dolnym

Kirkut w Kazimierzu Dolnym. Fot. Jolanta Wójcicka, Shutterstock

Ten cmentarz położony jest przy ul. Czerniawy w Kazimierzu Dolnym. Miasto zamieszkiwała duża społeczność żydowska, która została częściowo wymordowana podczas II wojny światowej. Cmentarz także zniszczono. Żydzi na polecenie Niemców z macew brukowali podwórza przy siedzibie Gestapo i więzieniu. Szczątki wywieźli zaś na Górę Trzech Krzyży. Część macew tworzy dziś pamiątkową ścianę płaczu, pękniętą symbolicznie w środku. Dziś to jedna z najpiękniejszych nekropolii żydowskich w Polsce.

Czytaj więcej: Darmowe atrakcje Kazimierza Dolnego – 9 i pół propozycji

Cmentarz żydowski w Józefowie

Cmentarz żydowski w Józefowie
Cmentarz żydowski w Józefowie, Roztocze. Fot. Damian Pankowiec, Shutterstock

Na Roztoczu znajduje się wiele cmentarzy żydowskich. Jeden z nich można odszukać w Józefowie w powiecie biłgorajskim. To centrum Roztocza i Puszczy Solskiej. W Józefowie stała kiedyś synagoga, a społeczność żydowska była całkiem spora. Jest i cmentarz żydowski, jeden z najpiękniejszych w Polsce, choć opuszczony i bardzo zarośnięty.

W województwie lubelskim znajdują się także inne liczne cmentarze żydowskie. Można znaleźć ciekawe przykłady w Krasnymstawie, Kraśniku, Krasnobrodzie.

Cmentarze żydowskie – cmentarz Remuh w Krakowie

Stary cmentarz żydowski Remuh w Krakowie. Fot. Magdalia25, CC BY-SA 3.0

Przy synagodze Remuh na krakowskim Kazimierzu znajduje się tzw. Cmentatrz Remuh, inaczej stary cmentarz żydowski. Powstał w I połowie XVI wieku i jest jednym z najstarszych zachowanych w Europie. Co ciekawe nie został zamknięty z powodu zajęcia całej działki albo z chwilą wybuchu wojny, ale w trosce o higienę i zdrowie mieszkańców rozrastającego się miasta. W trakcie II wojny światowej kirkut został zdewastowany. Późniejsze wykopaliska archeologiczne pozwoliły wydobyć z ziemi wiele cennych macew czy sarkofagów. Obecnie cmentarz jest odnowiony, a fragmenty znalezionych płyt wbudowano w wewnętrzną stronę muru cmentarnego tworząc Ścianę Płaczu.

Nowy cmentarz żydowski w Krakowie

 Nowy cmentarz żydowski w Krakowie
Nowy cmentarz żydowski w Krakowie. Fot. Zygmunt Put, CC BY-SA 4.0

Nieopodal Cmentarza Remuh znajduje się Nowy cmentarz żydowski przy ul. Miodowej w Krakowie. Jest dużo większy, zarośnięty i dużo bardziej mroczny. Powstał w 1800 roku. Działał przez niemal półtorej wieku do czasu wybuchu II wojny światowej, kiedy to został zamknięty. Pomniki rozkradli Niemcy, wykorzystali je także w obozie w Płaszowie. Po wojnie odnaleziono je i umieszczono z powrotem na cmentarzu. Nekropolia jest całkiem spora. Ma 4,5 ha powierzchni i znajduje się tam 10 tysięcy nagrobków. Najstarszy z nich pochodzi z 1809 r.

Cmentarz żydowski w Warszawie

Cmentarz żydowski w Warszawie
Cmentarz żydowski w Warszawie. Fot. Adrian Grycuk, CC BY-SA 3.0

To drugi co do wielkości cmentarz żydowski w Polsce, po tym w Łodzi. Jest też jednym z największych na świecie. Ma aż 33,5 ha i znajduje się na nim 200 tys. macew! Jest położony na Powązkach, obok słynnego Cmentarza Powązkowskiego, na którym leżą głównie katolicy.

Cmentarz jest podzielony na kwatery: ortodoksyjną, postępową, dziecięcą, porządkową, wojskową i gettową. Do dziś pozostaje to czynna nekropolia, a więc wciąż zdarzają się na niej pochówki. Kirkut istnieje od 1806 r.

W listopadzie 1940 cmentarz żydowski został włączony do getta, a wyłączony niecały rok później. Szmuglowano tamtędy żywność do getta. Na terenie nekropolii dokonywano masowych rozstrzeliwań, także powstańców powstania warszawskiego. Po likwidacji getta część budynków, w tym dom przedpogrzebowy z synagogą, wysadzono. Później, w 1944 roku rozgrywała się tu jedna z ważniejszych walk powstańców z batalionów Zośka i Parasol.

Cmentarze żydowskie – Tarnowskie Góry

Cmentarz żydowski w Tarnowskich Górach. cmentarze żydowskie
Cmentarz żydowski w Tarnowskich Górach. Fot. Shutterstock

W Tarnowskich Górach mieszkała spora społeczność żydowska, a jej ślady do dziś zachowały się na tutejszym cmentarzu. Powstał w 1822 roku, dziś spoczywa tam około 400 osób, a cmentarz jest już nieczynny. W latach 60. XIX wieku zbudowano w Tarnowskich Górach synagogę, którą podczas II wojny światowej spalili Niemcy. Nigdy jej nie odbudowano, ponieważ w tym miejscu poszerzono ulicę.

Czytaj także: Tarnowskie Góry i kopalnia srebra z listy UNESCO

Cmentarz żydowski w Szczebrzeszynie

Cmentarz żydowski w Szczebrzeszynie. cmentarze żydowskie. Macewy
Cmentarz żydowski w Szczebrzeszynie. Fot. Shutterstock

W Szczebrzeszynie także jest cmentarz żydowski. Zachowała się rówież synagoga z XVII wieku. W mieście żyli m.in. arianie, protestanci, żydzi i chrześcijanie. Pierwsi żydzi osiedlili się w mieście około 1507 r. Kirkut istniał od 1593 roku. Mimo ogromnych zniszczeń, dokonanych przez Niemców w czasie wojny, większość nagrobków ocalała i stanowi dziś największy zbiór macew nagrobnych na Lubelszczyźnie. Łącznie przetrwało tu około 400 prostokątnych płyt nagrobnych, z których najstarsze pochodzą z XVII wieku. Na cmentarzu w 1942 roku miały miejsce także dramatyczne sceny. Właśnie tu hitlerowcy dokonywali masowych egzekucji Żydów, po których pochowano około 2300 osób w dwóch zbiorowych mogiłach.

Czytaj więcej: Szczebrzeszyn – tu nie tylko chrząszcz brzmi w trzcinie

Cmentarze żydowskie – w Wąchocku

Cmentarz żydowski w Wąchocku. cmentarze żydowskie
Cmentarz żydowski w Wąchocku. Fot. Omron, CC BY-SA 4.0

Wąchock zamieszkiwała niegdyś znaczna społeczność żydowska. Kirkut powstał według niektórych źródeł w 1911, a według innych w 1908 roku. Pierwotnie znajdował się na terenach poza miastem Cmentarz zachował się do dziś. Można tam podziwiać około czterdziestu dobrze zachowanych ozdobnych macew. Pośród nich znajduje się pomnik ku czci ofiar Holokaustu.

Czytaj także: Miasto, o którym tylko słyszałeś. Jakie są atrakcje Wąchocka?

Opuszczony cmentarz żydowski w Cieszynie

cmentarze żydowskie. Stary cmentarz żydowski w Cieszynie
Stary cmentarz żydowski w Cieszynie. Fot. Mysikrysa, Shutterstock

Przy ulicy Hażlaskiej w Cieszynie znajduje się Stary cmentarz żydowski. W mieście jest także Nowy cmentarz żydowski, jednak pochłonięta przez naturę i porośnięta bluszczem dwuhektarowa starsza nekropolia robi większe wrażenie. Kirkut istniał od 1647 r. i był własnością prywatną, a w 1785 r. stał się własnością gminy żydowskiej. Od 1928 r. cmentarz jest nieczynny. Do dziś zachowało się na nim ponad 1 500 nagrobków.

Cmentarz żydowski w Częstochowie

Cmentarz żydowski w Częstochowie. Cmentarze żydowskie
Cmentarz żydowski w Częstochowie. Fot. Sylwia Ufnalska, CC BY-SA 3.0

W Częstochowie znajduje się jeden z największych kirkutów w Polsce o powierzchni 8,5 hektara. Jest porośnięty lasem, co nadaje mu niezwykły klimat. Nekropolia powstała w XVIII wieku. W 1943 r. zlikwidowano tzw. małe getto w Częstochowie. Żydzi byli przewożeni na teren cmentarza, gdzie dokonywano zbiorowych egzekucji. Grzebani byli w zbiorowej mogile. Cmentarz oficjalnie przestał być używany w 1970 r., a realnie w 1973 r.

Weronika Skupin
Weronika Skupin
Redaktor serwisu PolskaZachwyca.pl, która z pasją odkrywa i opisuje kolejne piękne miejsca w Polsce. Częściej wybiera plecak, hostel i eskapady w nieznane miejsca, niż walizkę, hotel i zorganizowane wycieczki. Wieloletnia dziennikarka prasowa i saunamistrzyni. Odpręża się grając w planszówki.

1 KOMENTARZ

ZOSTAW ODPOWIEDŹ

Proszę wpisać swój komentarz!
Proszę podać swoje imię tutaj

NAJPOPULARNIEJSZE