Przemierzając wschodnią część naszego kraju warto skierować swoje kroki do najdalej wysuniętego na wschód miasta w Polsce. Hrubieszów, oprócz swojego ciekawego położenia, zaskoczy Was przykuwającą wzrok cerkwią czy zabytkowym dworem rodziny Du Chateau. Pakujcie walizki i ruszajcie w najdalsze, wschodnie zakątki Polski.
Hrubieszów czy Rubieszów?
Podróż po wschodniej części Polski to niezwykła okazja, aby przenieść się w czasie i poznać historię terenów dawnej Rusi Czerwonej. Odkryjecie tu zabytkowe cerkwie, wschodnie budowle i różniącą się nieco od innych regionów kraju zabudowę. Hrubieszów to miasto w południowo-wschodniej Polsce, w województwie lubelskim położone tuż przy granicy z Ukrainą. Wyróżnia się tym, że jest najdalej wysuniętym na wschód miastem w naszym kraju.
Co ciekawe, do roku 1802, ta przygraniczna miejscowość nosiła nazwę Rubieszów, od słowa rubież. Oznaczało ono teren mający określone znaczenie strategiczne podczas prowadzenia działań wojennych. Taki właśnie był Hrubieszów położony na wyspie otoczonej wodami Huczwy, gdzie znajdował się gród obronny należący do Grodów Czerwieńskich.
Od Rusi Czerwonej po wschodnią granicę Unii Europejskiej
Pierwsza wzmianka o Hrubieszowie pochodzi z 1254 roku, kiedy to istniała w tym miejscu osada wśród lasów, posiadająca dwór myśliwski. Przypuszcza się, że wcześniej istniał tu ruski gród obronny należący do Grodów Czerwieńskich. W 1366 roku wraz z całą Rusią Czerwoną został przyłączony do Polski. Prawa miejskie magdeburskie Hrubieszów uzyskał w 1400 roku z rąk króla Władysława Jagiełły.
Na przestrzeni lat Hrubieszów stał się miastem wielokulturowym. W niewielkiej odległości od siebie znajdowały się trzy świątynie: żydowska, prawosławna i katolicka. W 1800 roku dzięki wykupieniu przez ks. Stanisława Staszica tych terenów, Hrubieszów znalazł się w organizacji spółdzielczej Towarzystwo Rolnicze Hrubieszowskie, która była pierwszą w Europie organizacją przedspółdzielczą, działającą do 1945 roku.
Zobaczcie także: Lubelskie – atrakcje i ciekawostki, których nie znałeś (Top 21).
Najstarsze zabytki wschodniego miasta
Jeśli szukacie ciekawego punktu po wschodniej stronie mapy Polski, to Hrubieszów będzie dla Was interesującym kierunkiem. Odkryjecie tu wyjątkowe, wielokulturowe zabytki tego regionu. Na przestrzeni dziejów kulturę i architekturę miasta silnie kształtowali polscy katolicy, grekokatolicy i żydowscy mieszkańcy. Jednym z najcenniejszych zabytków jest niewątpliwie przepiękna, trzynastokopułowa cerkiew prawosławna pw. Wniebowzięcia NMP. Ilość kopuł świadczyć miała o bogactwie, a według legend jej budowę zlecił osobiście car rosyjski, aby w trakcie zaborów podkreślić w Hrubieszowie wyższość prawosławia i swoje panowanie nad ziemiami.
Kolejnym cennym zabytkiem miasta jest dwór rodziny Du Chateau, gdzie obecnie znajduje się siedziba Muzeum im. ks. St. Staszica. Placówka powstała w 1965 roku jako Muzeum Ziemi Hrubieszowskiej Towarzystwa Regionalnego Hrubieszowskiego. Dziś, wśród stałych wystaw muzeum, zobaczycie ekspozycje:
- archeologiczną (prezentującą pradzieje terenów Kotliny Hrubieszowskiej),
- historyczną (obejmującą okres dziejów Hrubieszowa od średniowiecza po drugą połowę XX wieku)
- etnograficzną (obrazującą kulturę i sztukę ludową Ziemi Hrubieszowskiej)
- wystawę sztuki (galerię malarstwa Pawła Gajewskiego).
Do najstarszych zabytków Hrubieszowa należą także: podominikański kościół pw. św. Mikołaja, kościół pw. św. Stanisława Kostki czy barokowa plebania – miejsce urodzenia Aleksandra Głowackiego (bardziej znanego jako Bolesław Prus).
Hrubieszów – miasto Prusa i Leśmiana
Z Hrubieszowem związanych jest kilka ciekawych postaci, które znane są na całym świecie. Najbardziej doniosłą osobą, która urodziła się w Hrubieszowie jest Aleksander Głowacki, znany bardziej pod pseudonimem artystycznym jako Bolesław Prus. Przyszedł on na świat w starej plebani 20 sierpnia 1847 roku, a wiele lat później stał się wybitnym prozaikiem i publicystą polskiego pozytywizmu. Dziś spacerując po mieście znajdziecie wiele miejsc upamiętniających Bolesława Prusa, m.in. pamiątkową tablicę w starej plebanii, pomnik, ulicę, czy szkołę.
Z Hrubieszowem związani są także: Bolesław Leśmian (poeta, dramaturg i prozaik), Henry Orenstein (milioner, wynalazca, pomysłodawca wyprodukowania kultowych zabawek Transformers), Stanisław Staszic (działacz oświeceniowy) czy Abraham Jakub Stern (polski Żyd, uznawany za jednego z prekursorów cybernetyki).