Zamek w Lidzbarku Warmińskim jest jednym z najcenniejszych zabytków architektury gotyckiej w Polsce. To imponująca budowla z czerwonej cegły otoczona fosą, która powstała w XIV wieku jako rezydencja biskupów warmińskich. Posiada piękny dziedziniec z krużgankami, bogato zdobioną kaplicę i rozległe przedzamcze. Dziś znajduje się tu muzeum oraz hotel z restauracją i spa.
Jeden z zamków biskupich na Warmii
Wiele zamków na Warmii i Mazurach było rezydencjami biskupimi, a w XIV wieku siedziba biskupów warmińskich została przeniesiona z Ornety do Lidzbarka. Biskupi nadzorowali budowę imponującej twierdzy przy ujściu Symsary do Łyny. Prace zakończyły się w 1401 roku.
Czytaj także: Zamki biskupie w Polsce – wielkie rezydencje duchownych (Top 11)
Budowlę wzniesiono na planie kwadratu z wewnętrznym dziedzińcem z krużgankami, przypominającym ten na Wawelu. Zamku chroniły rzeki oraz fosa. Na południe od budowli, za suchą fosą, zlokalizowano przedzamcze. Wjazd do warowni prowadził mostem przez Łynę, a tuż obok bramy zbudowany został młyn wodny.
Zamek ogrzewany ciepłym powietrzem
Zamek nie zmienił się znacząco od średniowiecza i w dużej mierze jest oryginalny. Po pożarze w 1442 roku dobudowano do niego narożne wieżyczki. Do dziś zachowały się między innymi oryginalne zamkowe piwnice, które kiedyś służyły za magazyny żywności i więzienie. W piwnicach znajdowały się także piece, które ogrzewały zamek ciepłym powietrzem.
Biskupi spędzali w zamku całe dnie: mieli w nim swoje komnaty sypialne, ale także kuchnię, browar i piekarnię, magazyny żywnościowe, a nawet zbrojownię i szkołę dla chłopców pruskich.
Przed zamkiem przez pewien czas wznosił się pałac będący rezydencją biskupią. Został wybudowany w 1673 roku i rozebrany niespełna dwa wieki później. Do dziś zachowało się przedzamcze z trzema skrzydłami, gdzie kiedyś mieścił się między innymi sąd.
Piękna kaplica i refektarz
Zamek w Lidzbarku Warmińskim można zwiedzać. Szczególnie godna uwagi jest bogato zdobiona kaplica z pięknymi organami, której należy szukać na pierwszym piętrze zamku. Można w niej oglądać ornamentowane sklepienie, malowidła ścienne, ołtarze rokokowe, kazalnicę i relikwiarz św. Benedykta z czarnego marmuru.
Czytaj również: Najpiękniejsze zamki na Mazurach i Warmii (Top 11)
Zamek biskupa Ignacego Krasickiego
Na pierwszym piętrze zamku znajduje się także wielki refektarz, czyli jadalnia, zwana także salą sądową. Wchodząc do tego pomieszczenia, warto zerknąć na renesansowy portal z piaskowca z datą 1612. W pomieszczeniu refektarza eksponowane są zbiory sztuki średniowiecznej Warmii i Prus Krzyżackich. W północnej części pomieszczenia znajduje się płyta nagrobna biskupa Pawła Legendorfa.
Co ciekawe, refektarz został powiększony za czasów biskupa warmińskiego Ignacego Krasickiego. Był to nie kto inny jak poeta i prozaik, autor między innymi „Myszeidy”, „Monachomachii” i „Antymonachomachii”. Ignacy Krasicki, którego dzieła zgłębialiśmy w szkole, był nie tylko autorem lektur, ale przede wszystkim biskupem warmińskim od 1767 roku, arcybiskupem, prymasem Polski, a nawet hrabią Świętego Cesarstwa Rzymskiego. Pełnił funkcję prezydenta Trybunału Głównego Koronnego w Lublinie, był także kustoszem kapituły katedralnej lwowskiej. Jeśli wspominamy już jego prozę, warto też nadmienić o jego „Hymnie do miłości Ojczyzny”, który przez pewien czas był naszym hymnem narodowym. Krasicki był także publicystą i encyklopedystą.
Z refektarza można przejść do wieży wysokiej zamku, gdzie znajduje się pomieszczenie będące kiedyś kaplicą domową biskupów. Jest ono ozdobione scenami ze Starego Testamentu i herbami biskupimi. Stamtąd można przejść kolejnym korytarzem w dół do nieoświetlonej „izby zapomnienia”, czyli dawnej komnaty więziennej, gdzie strącano więźniów skazanych za ciężkie przewinienia. Ponadto w zamku można oglądać sypialnie biskupie, mały refektarz, kapitularz, zamkową kuchnię, arsenał i inne pomieszczenia. Oprócz zabytkowego wystroju w zamku można obejrzeć ekspozycje militariów, ornatów, sztuki gotyckiej, a także liczne pamiątki, w tym po Ignacym Krasickim. Bogata jest także kolekcja ikon i malarstwa polskiego (dzieła Juliana Fałata, Józefa Mehofera i Jerzego Dudy-Gracza).
Zamek w Lidzbarku Warmińskim – zwiedzanie
Sam zamek w Lidzbarku Warmińskim jest filią Muzeum Warmii i Mazur w Olsztynie. Bilet normalny: 20 zł, ulgowy: 15 zł, rodzinny 48-60 zł, wejście na wieżę: 11 zł, zejście do piwnic: 5 zł. Wstęp na wystawy stałe wolny w czwartki. Można zamówić także zwiedzanie z przewodnikiem.
W budynkach na przedzamczu mieści się czterogwiazdkowy Hotel Krasicki z restauracją i spa.