Zamki i pałace arcybiskupów gnieźnieńskich, rezydencje biskupów krakowskich… Wiele mieliśmy w Polsce twierdz należących niegdyś do duchownych. Teraz zachowanych jest kilka, reszta pozostaje w ruinie. Gdzie się znajdują? Oto top 11 zamków biskupich w Polsce.
Zamek w Reszlu
Zamki biskupie na Warmii były rezydencjami władz duchownych. Wynikało to z porozumienia o podziale wpływów między biskupów a Krzyżaków. Twierdze krzyżackie są nieco bardziej znane, ale powstałe w podobnym czasie biskupie rezydencje takie jak zamek w Reszlu także są imponującymi warowniami.
Stał tutaj niegdyś krzyżacki gród. W jego miejscu powstał zamek biskupi. Murowana warownia miała ochronić pobliską osadę, która w 1337 roku została ulokowana na prawie chełmińskim.
Czytaj więcej: Zamek w Reszlu
Zamek w Kwidzynie
W tym miejscu stał niegdyś zamek krzyżacki, a następnie powstał wzorowany na fortecach krzyżackich zamek kapituły pomezańskiej. Była to siedziba biskupia. Na mocy pokoju toruńskiego forteca weszła w posiadanie Krzyżaków. Zamek został zniszczony w wyniku działań wojennych (Wojna Księża).
Zamek w Kwidzynie ma charakterystyczne gdanisko, czyli wieżę sanitarną, którą warto zobaczyć.
Czytaj więcej: Zamek w Kwidzynie – intrygująca twierdza
Zamek w Lidzbarku Warmińskim
Zamek biskupów w Lidzbarku Warmińskim został wybudowany w XIV wieku jako nowa siedziba biskupów warmińskich. Biskupi nadzorowali prace budowlane. Obecnie jest jednym z najcenniejszych zabytków architektury gotyckiej w Polsce. Stoi przy ujściu rzeki Symsarny do Łyny. Otoczony jest wciąż nawodnioną fosą. Składa się z zamku właściwego i oddzielonego od niego suchą fosą przedzamcza.
Pałac biskupów w Wolborzu
Wśród posiadłości biskupich w Polsce są także pałace, takie jak Pałac Biskupów Kujawskich w Wolborzu. Zbudowana w XVIII wieku rezydencja należała do biskupów kujawskich i stanowiła ich letnią rezydencję, gdy nie urzędowali w zamku w Wolborzu. Po 1818 roku, kiedy biskupi się stamtąd wyprowadzili, budynkiem zarządzała Komisja Rządowa Wojny Królestwa Polskiego. Kierowano tam inwalidów wojennych a następnie były to koszary żołnierzy piechoty. Podczas II wojny światowej pałac przejęli Niemcy, a po wojnie władza ludowa.
Zamek w Borysławicach Zamkowych
To zamek biskupi w woj. wielkopolskim, którego budowę zainaugurował w około 1425 roku prymas Wojciech Jastrzębiec, biskup poznański, krakowski i arcybiskup gnieźnieński. Otoczony wodą zamek nie był siedzibą kościelną długo. W kolejnych wiekach władały nim rody Rusockich i Szczawińskich. Zamek został zniszczony w potopie szwedzkim, ale szczątki murów zachowały się do dzisiaj. Nie są udostępnione do zwiedzania.
Zamek w Braniewie
Z zamku w Braniewie została dziś jedynie Wieża Bramna. Sama forteca powstała w XIII wieku za biskupa Henryka I Fleminga. Zamek był siedzibą biskupią do momentu wybudowania fortecy w Ornecie, a potem mieszkał tam burgrabia. Ciekawostką jest fakt, że w 1396 roku mieszczanie zdobyli i częściowo zniszczyli zamek podczas rewolty przeciwko biskupowi Henrykowi Sorbomowi. W 1636 roku na zamku zawitał król Władysław IV. W 1945 roku warownia została rozebrana i pozostała z niej jedynie wieża, na której można dostrzec tarczę herbową biskupa Szymona Rudnickiego.
Zamek w Jezioranach
Pochodzący z XIV wieku zamek w Jezioranach został zbudowany z polecenia biskupa Jana I z Miśni i Jana Stryprocka. Była to siedziba starostów biskupich warmińskich. Warownia zupełnie nie wyglądała tak jak obecnie. Był to zamek gotycki przypominający ten w Reszlu na planie czworokąta z potężną narożną wieżą. Zamek otaczała fosa i prowadził do niego most. Zamek i miasto zostały najechane przez wojska króla Władysława Jagiełły w 1414 roku podczas wojny głodowej.
To był dopiero początek problemów zamku, gdyż w kolejnym roku mieszkańcy zbuntowali się przeciw biskupowi i otworzyli bramy oddziałowi w służbie króla Kazimierza Jagiellończyka i forteca stała się miejscem walk podczas tzw. wojny popiej. W kolejnych wiekach zamek był jednak ponownie najeżdżany, aż w końcu w XVIII wieku został spalony, a potem rozebrany. Na jego fundamentach zbudowano inny budynek. Ze starego zamku zachowały się mury przyziemia, piwnice i fragment wieży.
Zamek biskupi w Broku nad Bugiem
W Broku nad Bugiem w woj. mazowieckim w powiecie ostrowskim znajduje się pozostałość zamku biskupów płockich z XVII wieku. Został on zbudowany z polecenia biskupa Henryka Firleja, arcybiskupa gnieźnieńskiego. Biskupi rezydowali tam aż do rozbiorów. W XX wieku zamek został opuszczony, a w późniejszych latach niestety zdewastowany.
Zamek w Lubawie
Z zamku biskupów chełmińskich w Lubawie w woj. warmińsko-mazurskim także niewiele zostało. Zamek na wzgórzu został wzniesiony już w XIV wieku z polecenia biskupa Arnolda. Otoczony był fosami i murem. Warownię zniszczył pożar w 1545 roku, a choć została odbudowana, to od 1773 roku niszczała. Zdecydowano się ją rozebrać w 1826 roku, a do dziś przetrwało nieco murów, w tym fragment jednej z baszt.
Zamek w Raciążku
Zamek w Raciążku został wzniesiony około 1340 roku, a wcześniej istniał w tym miejscu drewniano-ziemny gród wzniesiony przez księcia Kazimierza I kujawskiego. Krzyżacy zniszczyli gród, a murowaną warownię postawił w tym miejscu biskup Maciej z Gołańczy. Źródła historyczne mówią o tym, że w 1358 roku na zamku przebywał król Kazimierz Wielki. Po nim bywali tam także m.in. Władysław Jagiełło i książę Witold Kiejstutowicz. Zamek został zniszczony i opuszczony w XVII wieku, a potem powstał w tym miejscu barokowy pałac, zburzony po III rozbiorze Polski.
Zamek w Ornecie
Zamek w Ornecie był ważną rezydencją biskupów warmińskich w woj. warmińsko-mazurskim. Powstał w XIV wieku, a po jego wzniesieniu przenieśli się tam duchowni z niektórych pozostałych zamków biskupich. Była to ich siedziba aż do I rozbioru Polski. Władze Pruskie zburzyły wszystkie zamkowe budynki, a w tym miejscu została później wzniesiona szkoła, która istnieje do dzisiaj. Przetrwały w niej zamkowe piwnice.
