Dawne grodzisko, zamki, urokliwe miasteczka i zabytki oraz tereny zielone – to wszystko znajduje się w woj. świętokrzyskim. To niedoceniane województwo, o którym często się zapomina, wymieniając najpiękniejsze miejsca w Polsce. Oto świętokrzyskie atrakcje, które powinien poznać każdy.
Zamek Krzyżtopór
Zamek Krzyżtopór jest bez wątpienia jedną z najbardziej rozpoznawalnych atrakcji w województwie świętokrzyskim. Warownia jest pokaźna, a co więcej była kiedyś największą tego typu konstrukcją w Europie! Czy wiecie, że do budowy zamku Krzyżtopór użyto miliona kurzych jaj, a co ciekawe w sali jadalnej znajdowało się wielkie akwarium w przeszklonym suficie?! Jeden z najciekawszych zamków w Polsce ma tyle okien, ile dni w roku, pokoi tyle, ile tygodni, wielkich sal 12, czyli tyle, ile miesięcy. Cztery narożne baszty miały odpowiadać liczbie kwartałów.
Na wejściu do fortecy znajdują się płaskorzeźby krzyża i toporu. Krzysztof Ossoliński, właściciel zamku, interesował się astrologią, numerologią i kabałą. Odzwierciedleniem tego był symbol nad wieżą z bramą do Krzyżtoporu. Hieroglif przedstawiał literę W, co w kabale oznacza wieczne trwanie danego miejsca. Coś w tym jest, bo wiele polskich zamków nie zachowało się do naszych czasów, a Krzyżtopór nadal jest imponujący. Szacuje się, że pozostało aż 90 proc. oryginalnych murów Krzyżtoporu. Do Krzyżtoporu z Ossolina, gdzie mieszkali Ossolińscy, prowadził według legendy podziemny korytarz. Takie świętokrzyskie atrakcje aż chce się okrywać!
Czytaj także: Zamek Krzyżtopór – 11 ciekawostek o tajemniczej ruinie
Rynek i Ratusz w Sandomierzu
Sandomierz to najbardziej urokliwe i rozpoznawalne miasteczko województwa świętokrzyskiego. To niewielka miejscowość z zabudowaniami wokół pochyłego rynku, gdzie podobno zbrodni jest więcej niż w Nowym Jorku. To oczywiście żart, nawiązujący do serialu Ojciec Mateusz, który realizuje tam telewizja. Fani serialu z pewnością chętnie obejrzą Wystawę Świat Ojca Mateusza (adres: Rynek 5) gdzie wśród woskowych figur, podobizn aktorów można robić sobie zdjęcia. Oprócz Artura Żmijewskiego, którego naprawdę można czasami spotkać w sutannie na rowerze, świętokrzyskie atrakcje w Sandomierzu to piękny renesansowy Rynek i ratusz łączący styl gotycki i renesansowy.
Charakterystyczny Ratusz z ośmioboczną wieżą z zegarem wzniesiono w 1349 r. W ratuszu funkcjonuje muzeum i Urząd Stanu Cywilnego, a pod budynkiem znajduje się też wejście do podziemnej trasy turystycznej. Gdy będziecie na Rynku akurat w południe, usłyszycie hejnał z ratuszowej wieży. Rynek w Sandomierzu jest całkiem spory, bo ma 100 na 110 m i znajduje się w samym centrum miasta. Najsłynniejszym stojącym przy nim budynkiem jest Kamienica Oleśnickich pod numerem 10. Inne znane i piękne budynki to Kamienica pod Skrzydłami, gdzie można oglądać piękny renesansowy portal, Dom Lazarczyka z charakterystycznymi podcieniami, Konkwit Boboli, Kamienica Gomółki i Kamienica Dutreppich.
Czytaj więcej: Sandomierz – atrakcje miasta ojca Mateusza (Top 10)
Podziemna trasa turystyczna w Sandomierzu
Sandomierz rozsławiony przez popularny serial o księdzu-detektywie przeżywa prawdziwy najazd turystów w porównaniu z dawnymi czasami. Nic dziwnego, bo choć ta urokliwa miejscowość jest naprawdę niewielka, to świętokrzyskie atrakcje czekają tam na każdym kroku, także pod ziemią! Korytarze wydrążone pod ulicami prawdopodobnie miały niegdyś służyć za magazyny. Miasto było niewielkie, zapotrzebowanie na towary duże, a kupcy drążyli pod ziemią kolejne piwnice i łączyli je, aż powstał wielki labirynt. Trasę długości około 500 m można dziś zwiedzać. Miejsce jest bardzo klimatyczne, choć dla małych dzieci niekoniecznie. Przejście trasy zajmuje około 40 minut. Bilety normalne kosztują 13 zł, a ulgowe 9 zł. Bilety można kupić bezpośrednio w kasie Podziemnej Trasy Turystycznej.
Grodzisko w Stradowie
W połowie drogi między Chrobrzem a Skalbmierzem, w Stradowie, znajduje się największe średniowieczne grodzisko w Polsce. W VIII lub IX wieku powstał tutaj gród, który mógł znajdować się w zasięgu Wiślan, ale także Krakowian – o czym mówią źródła pisane i dowodzą znaleziska archeologiczne. Znaleziono tam pozostałości wielu średniowiecznych chat i zachowanych elementów ich wyposażenia, takich jak piece i paleniska oraz skorupy ceramiczne. Niezależnie od tego, kto tam zamieszkiwał, był to największy gród tego plemienia, które zamieszkiwało tam aż do X lub XI wieku. Niektórzy nie spodziewają się, że w okolicy Buska-Zdroju znajdują się tak ciekawe świętokrzyskie atrakcje!
Czytaj także: Największe grodzisko w Polsce – tu była siedziba państwa Wiślan?
JuraPark Bałtów
Po Ziemi Świętokrzyskiej chodziły kiedyś dinozaury, a badania, które to potwierdziły, dały początek JuraParkowi Bałtów. To największy kompleks turystyczny w Polsce poświęcony dinozaurom. JuraPark Bałtów mieści się na ponad 100 hektarach, a od kiedy został otwarty w roku 2004, stał się wizytówką województwa, gdyż gromadzi przeróżne świętokrzyskie atrakcje. To przede wszystkim około 100 modeli oryginalnej wielkości dinozaurów, które wykonane są ręcznie z dbałością o każdy detal. Podczas wycieczki można podziwiać tyranozaura, odwiedzić allozaura, czy triceratopsa. Inne atrakcje to wesołe miasteczko, w skład którego wchodzi rollercoaster, kino 5D, czy też Wioska Czarownic, a także zwierzyniec, oceanarium, muzeum, Kraina koni i park Dzieje Polski w Miniaturze.
Czytaj także: JuraPark Bałtów – tu stąpały prawdziwe dinozaury
Baseny Tropikalne Binkowski Resort
Baseny tropikalne Binkowski Resort to jeden z najpiękniejszych i najnowocześniejszych tego typu obiektów w Polsce. Przy Hotelu Binkowski w Kielcach, gdzie wcześniej działała już strefa wellness i saunarium, powstał niedawno nowy aquapark: Baseny Tropikalne Binkowski Resort. Do strefy sprowadzono żywe tropikalne rośliny, a baseny mają łączną powierzchnię 1200 mkw. W środku znajdują się takie znane już na całe świętokrzyskie atrakcje jak trzy zjeżdżalnie i dwa wodne place zabaw dla dzieci, a także odkryty Basen Letni na wysokości 20 m, z którego podziwiać możemy panoramę Kielc, a także baseny witalne i aromatyczne. Wśród nowych saun w drugim etapie inwestycji zaplanowano jedną z największych w Polsce, 130-osobową. Ceny wstępu dla dzieci zaczynają się od 29 zł, a dla dorosłych od 49 zł.
Czytaj także: Najlepsze aquaparki w Polsce. Tu jest najwięcej atrakcji!
Ponidzie
Ponidzie to magiczna kraina, która zachwyca nie tylko miłośników przyrody, ale też symetrii. Malownicze wzgórza i pola charakteryzują region położony w woj. świętokrzyskim z aż trzema parkami krajobrazowymi. Rozciąga się nad Nidą i ma do zaoferowania pola lawendy jak w Prowansji, rozległe pola i podmokłe łąki, stawy i torfowiska. Ponidzkie pola uprawiano już tysiące lat temu. To mocno rolniczy region z tradycjami. Ślady osadnictwa sięgają 7,5 tys. lat wstecz – z wtedy pochodzą eksponaty zgromadzone w pałacu Wielopolskich w Chrobrzu. Znajdziemy także kurhan sprzed 4,5 tys. lat, który był miejscem pochówku w Żernikach Górnych blisko Buska-Zdroju.
Czytaj także: Ponidzie – piękna kraina z trzema parkami krajobrazowymi
Pałac w Kurozwękach
Hodowla bizonów, labirynty i piękny pałac: Kurozwęki kryją naprawdę niebywałe świętokrzyskie atrakcje. Największa hodowla bizonów amerykańskich to chyba najbardziej niezwykła z nich, a zwierzęta przyjechały prosto z USA. Niewątpliwą atrakcją, szczególnie dla najmłodszych będzie bizon safari. Warto także zagadać opiekuna, który opowie o trzech ciążach bliźniaczych u bizonów, które są niezwykle rzadkie wśród tego gatunku. Labirynt w Kurozwękach to atrakcja sezonowa. Można go odwiedzić od końca lipca do końca września. Wejście jest płatne: osoby dorosłe 6 zł, dzieci 4 zł.
Z kolei sam pałac ma bogatą historię, a w jego miejscu już w II połowie XIV wieku stał zamek. Warownię otaczał kamienny mur, z biegiem lat dobudowano wieże mieszkalne. XVII wiek był okresem wielkich zmian, kiedy rozpoczęło się przekształcanie zamku w rezydencję. Po 1810 roku przyszedł również czas na uporządkowanie otaczającego pałac parku. Zajęła się tym Anastazja Sołtykowa, która sprowadziła tu z Czech wybitnego artystę–ogrodnika.
Czytaj także: Kurozwęki – pałac, labirynty i hodowla bizonów
Wąwóz królowej Jadwigi i Kraina Lessowych Wąwozów
Wąwóz Królowej Jadwigi, który mierzy pół kilometra długości i nawet 10 m wysokości, położony jest między ulicami Staromiejską i Królowej Jadwigi w Sandomierzu. Ta niezwykła atrakcja zadziwia turystów, którzy nie spodziewają się tak głębokiego malowniczego wąwozu w środku Polski. Nasz mały Kanion Kolorado nie jest jedynym takim miejscem w pobliżu! Kraina Lessowych Wąwozów nad Wisłą to największe w Europie skupisko lessowych wąwozów, pełne takich pięknych zakątków. Obejmuje gminy: Janowiec, Kazimierz Dolny, Karczmiska, Końskowola, Puławy, Opole Lubelskie, Józefów nad Wisłą, Poniatowa, Nałęczów, Wojciechów, Wąwolnica oraz Miasto Puławy. Oczywiście nie są to wszystko świętokrzyskie atrakcje, a Kraina Lessowych Wąwozów to atrakcja woj. lubelskiego, ale zważając na to, że Sandomierz leży niemal na styku trzech województw (świętokrzyskiego, podkarpackiego i właśnie lubelskiego), nie mogliśmy nie wspomnieć o tej atrakcji. Podróżując tym szlakiem, można zobaczyć zamki, pałace, skanseny i rezerwaty – wbrew nazwie są tam nie tylko wąwozy!
Czytaj także: Kraina Lessowych Wąwozów – pomysł na niezapomniane wakacje
Bazylika katedralna w Kielcach
Romańsko-barokowa bazylika z XVIII wieku wznosi się nad Kielcami, tworząc jedną z najbardziej okazałych atrakcji miasta. W tym jednym z najcenniejszych zabytków Kielc warto zobaczyć kaplicę ogrójcową z 1760 r. i dzwonnicę z połowy XVII wieku, które wraz z kościołem i zespołem klasztornym, zostały wpisane na listę zabytków nieruchomych. Bazylika katedralna Wniebowzięcia NMP stoi nieopodal Pałacu Biskupów Krakowskich. Wnętrze świątyni jest bogato zdobione złotymi ornamentami, pięknymi freskami i witrażami. Polecamy wizytę z przewodnikiem.
Zobacz także: Darmowe atrakcje Kielc – trzeba je zobaczyć
Sosna na szczudłach
Widzieliście kiedyś takie cuda? Nas niezmiennie zachwyca ta przyrodnicza atrakcja w Wełeczu niedaleko Buska-Zdroju. Sosna zwyczajna będąca pomnikiem przyrody, znana jest jako sosna na szczudłach albo krocząca sosna. Znajdujące się pod nią wyrobisko było stopniowo opróżniane, aż sosna odsłoniła swoje korzenie. Wełecz jest niewielką miejscowością, przez którą przechodzi niebieski szlak turystyczny z Pińczowa do Wiślicy. Znajdują się przy nim takie obiekty jak rezerwat Pińczyska, czy rezerwat Przęślin. Las Wełecki jest ważnym miejscem historycznym, gdzie w czasie II wojny światowej władze okupacyjne dokonywały masowych egzekucji Polaków.
Czytaj także: Top 8 najdziwniejszych atrakcji Polski. Co tu się wydarzyło?
Świętokrzyskie atrakcje – zamek w Chęcinach
Zamek w Chęcinach jest bardzo ładnie położony i szczęśliwie odrestaurowany, co uchroniło go przed ruiną i sprawiło, że stanowi jeszcze ciekawsze miejsce na wycieczki. To bardzo ważny zamek z przełomu XIII i XIV wieku, który był rezydencją królów i królewskich żon. Bywali tu Władysław Łokietek, Kazimierz Wielki, Władysław Jagiełło i nawet Zygmunt Stary. Kazimierz Wielki doceniał walory obronne tego miejsca do tego stopnia, że postanowił tu zakwaterować swoją drugą żonę – Adelajdę, mieszkała tam również: Elżbieta Łokietkówna (siostra Kazimierza Wielkiego), Zofia Holszańska, żona Władysława Jagiełły oraz Bona (żona Zygmunta Starego).
Władysław Łokietek stworzył z warowni terytorialny ośrodek władzy. Tu koncentrowały się również wojska. Zamek w Chęcinach był miejscem, z którego wyruszono m.in. na wojnę z Krzyżakami oraz bitwę pod Płowcami. Warownia była bardzo istotna w średniowieczu, ale szybko traciła swoją pozycję. Najpierw, gdy w 1607 roku została zniszczona podczas rokoszu Zebrzydowskiego, a potem w latach 1655-1657 w wyniku wojen ze Szwedami i oddziałami Rakoczego. Na początku XVIII wieku zamek w Chęcinach opuścili ostatni mieszkańcy.
Czytaj także: Zamek w Chęcinach – turystyczny hit Polski
Jaskinia Raj
Przepiękna Jaskinia Raj to najciekawsza geologiczna atrakcja całego województwa. Jest położona w Chęcinach i jej zwiedzanie można połączyć z odwiedzeniem zamku oraz Centrum Neandertalczyka (tuż obok jaskini). Ta niezwykła formacja to wapienna jaskinia krasowa położona na terenie rezerwatu przyrody Jaskinia Raj, 11 km na południowy zachód od Kielc. To, co ją wyróżnia, to przepiękna i wyjątkowo bogata szata naciekowa – można tam podziwiać mnóstwo stalaktytów, stalagmitów i stalagnatów (kolumn naciekowych), a także jeziorka. To obok Jaskini Niedźwiedziej w Sudetach najpiękniejsza i najbardziej okazała jaskinia krasowa w Polsce. Wejście prowadzi przez sztucznie przekopany chodnik o długości 21 metrów. Wewnątrz jaskini panuje stała temperatura, która wynosi ok. 9 °C, a wilgotność aż 95 procent! Zwiedzanie trwa około 45 minut w grupach maksymalnie 15-osobowych.
Ucho Igielne w Sandomierzu
Kolejna atrakcja z Sandomierza na naszej liście to ciekawostka architektoniczna, której nazwa nawiązuje do Biblii, a historia do czasów średniowiecza. W Ewangelii św. Mateusza czytamy, że chcącemu się nawrócić bogaczowi Jezus polecił sprzedać wszystko, co posiada i rozdać ubogim. „Powtarzam: Prędzej wielbłąd przejdzie przez ucho igielne, aniżeli bogaty wejdzie do królestwa niebieskiego.” (Mt 19:24). Jezusowi nie chodziło o ucho od igły do szycia, a o bramę w murach Jerozolimy, która nazywała się Uchem Igielnym (choć w zasadzie nikt tego nie udowodnił). Tak samo w Sandomierzu Uchem Igielnym nazwana jest brama.
Inna nazwa tej atrakcji to Furta Dominikańska, a komunikowała ona dwa klasztory dominikanów. Legenda mówi, że gdy przez Ucho Igielne przechodził ktoś, kto miał wiele na sumieniu, ściany się zespalały, łapiąc grzesznika w śmiertelną pułapkę. Prawdziwa historia tego zabytku jest niemniej fascynująca. Faktycznie powstało ono w murach obronnych miasta, by umożliwić ucieczkę i schowanie się. Jego wąski kształt umożliwiał łatwiejsze ukrycie tego przejścia, a jednocześnie gwarantował, że nie przejadą tamtędy żadne pojazdy oblężnicze.
Łysa Góra
Sabaty czarownic w Polsce, według legend, odbywały się właśnie na Łysej Górze. Wzniesienie zwane Świętym Krzyżem to miejsce, gdzie działy się dziwne rzeczy. Żywe są historie o zlotach czarownic i demonów w świetle księżyca. Sabaty na Łysej Górze to tylko legendy, ale przez nie czuć w tym miejscu szczególny klimat. Łysa Góra ma jedynie 594 m n.p.m., jednak to najwyższy po Łysicy szczyt Gór Świętokrzyskich. Objęty jest ochroną w ramach Świętokrzyskiego Parku Narodowego. Najbardziej znaną atrakcją Łysej Góry jest sanktuarium i klasztor Misjonarzy Oblatów M.N., także potocznie zwany Świętym Krzyżem lub Bazyliką na Świętym Krzyżu. Znajduje się tu także muzeum parku narodowego oraz centrum nadawcze z masztem o wysokości 157 m.
Zamek w Bodzentynie
Województwo jest niepozorne, ale kryje więcej warowni, niż by się zdawało, prawda? Świętokrzyskie atrakcje to także zamek w Bodzentynie, a konkretnie jego ruiny nad rzeką Psarką. Niegdyś była to biskupia warownia, zbudowana w miejscu dawnych pałaców biskupów krakowskich w II poł. XIV w. Jednym z ważniejszych wydarzeń był pobyt króla Władysława Jagiełły na zamku w Bodzentynie w 1410 roku przed bitwą pod Grunwaldem. W kolejnych wiekach warownia rozkwitała i była przebudowana w stylu renesansowym, a potem barokowym. XV i XVI wiek to czas jej największego rozkwitu, natomiast czasem upadku był XVIII wiek.
Gdy zakończono budowę pałacu biskupów w Kielcach, upaństwowiono zamek w Bodzentynie (w 1789 r.). Zdecydowali o tym posłowie Sejmu Czteroletniego. Przekształcono zamek w Bodzentynie w spichlerz i szpital wojskowy. Budynek ostatecznie opustoszał w 1814 roku, a w kolejnych latach popadał w ruinę.
Czytaj także: Zamek w Bodzentynie – biskupia twierdza w ruinie warta odwiedzenia
Dąb Bartek
Najsłynniejszy polski dąb i pomnik przyrody znajduje się w woj. świętokrzyskim. To dąb Bartek liczący sobie ponad 680 lat, 9,85 m obwodu pnia i 28,5 m wysokości. W Legendach Świętokrzyskich znajdziemy podanie, według którego w środku pnia Jan III Sobieski i Marysieńka mieli ukryć drogocenne skarby, jednak to tylko legenda. Pochodzenie dwóch figur ukrzyżowanego Chrystusa zawieszonych na pniu także jest zagadkowe. Być może to wotum za ustąpienie epidemii cholery lub zwycięstwo w bitwie pod Wiedniem albo upamiętnienie dwóch powstańców styczniowych, którzy zostali powieszeni na drzewie.
Czytaj także: Dąb Bartek – ciekawostki o pomniku przyrody
Dąb Bartek wbrew obiegowej opinii nie jest najstarszym dębem w Polsce. Starsze są Dęby Rogalińskie i dąb Chrobry, który obecnie jest najstarszy i ma około 760 lat. Musimy wspomnieć także o dębie Bolesławie w gminie Utronie Morskie, którego w 2016 r. niestety powaliła wichura. Miał on, według niektórych źródeł, nawet około 800 lat.
Piekło Niekłańskie
W Polsce mamy prawdziwe piekło! Nieopodal miejscowości Niekłań Wielki w Świętokrzyskiem (blisko granicy z woj. mazowieckim) położony jest Rezerwat Skałki Piekło. Zobaczymy tam niezwykłe formacje geologiczne, które przypominają najsłynniejsze światowe kaniony. Jak wiadomo, w Górach Świętokrzyskich mieszkają diabły, na Łysej Górze czarownice miewały sabaty, ale sam Lucyfer zagnał niektóre diabły z nich w skałki blisko Niekłania, by tam składały mu ofiary, zwodziły ludzi błądzących w lesie i straszyły miejscowych gospodarzy. Niektóre z diabłów pouciekały, inne podobno dalej grasują wśród skalnych formacji. Można podobno poczuć ich obecność.
Czytaj również: Piekło Niekłańskie – diabelskie skałki, sfinksy i czarty
Ruiny zakładu wielkopiecowego w Bobrzy
Ruiny zakładu wielkopiecowego w Bobrzy w woj. świętokrzyskim pamiętają czasy Stanisława Staszica. Zakład powstawał blisko największego ówczesnego pieca w Polsce, a podsumowując składał się z pięciu pieców i wielkiej hali odlewni. Zasilała go woda spiętrzana przez wybudowaną w pobliżu tamę, która to napędzała wielkie koło, dzięki któremu mogły działać wielkie miechy. Ciekawostką jest, że opuszczone fabryki w Bobrzy zaprojektowane były do obrobienia ponad 5 tys. ton surówki rocznie, a tyle wyrabiały wszystkie pozostałe huty łącznie. Zakład jednak nigdy nie działał: budowa nie została ukończona w rezultacie wybuchu powstania listopadowego. Po powstaniu zaczęły tu działać warsztaty kowalskie i dziewiarskie, jednakże nie było to pierwotne założenie obiektu. Ruiny są przystosowane do zwiedzania.
Kościół w Chotlu Czerwonym
Kościół św. Bartłomieja w Chotlu Czerwonym jest znany z głównie z dwóch rzeczy – tego, że ufundowany był przez Jana Długosza i tego, że jest pięknie położony na wzgórzu. To gipsowe wzgórze zbudowane z megakryształów selenitu. Gotycki rzymskokatolicki kościół stoi w tym miejscu od 1450 roku i został przebudowany w XIX w. Na jego fasadzie znajduje się zegar słoneczny, a w środku zwraca uwagę rzeźba Chrystusa na krzyżu z około 1400 roku. Zabytek ten znajduje się na Małopolskiej Drodze św. Jakuba Kościół z Sandomierza do Tyńca, która to jest odzwierciedleniem dawnej średniowiecznej drogi do Santiago de Compostela.
Pałac biskupi w Kielcach
Najsłynniejszy zabytek Kielc, była siedziba biskupów krakowskich wzniesiona w I połowie XVII w., jest najlepiej zachowaną, wczesnobarokową rezydencją pałacową w Polsce. Po tym, jak budynek zajmowali biskupi, w 1789 r. przejął go Skarb Państwa, co było wynikiem uchwały Sejmu Czteroletniego. Do 1827 roku mieściła się tam pierwsza wyższa uczelnia techniczna w Polsce, a mianowicie Szkoła Akademiczno-Górnicza założona przez Stanisława Staszica. Jeden z najważniejszych okresów, z którego słynie budowla, to czas, kiedy miał tutaj swoją siedzibę marszałek Józef Piłsudski (1914 r.). Dzisiaj w pałacu mieści się Muzeum Narodowe w Kielcach. Za wstęp do muzeum zapłacicie, jednakże ogród włoski położony na tyłach pałacu jest udostępniony do zwiedzania za darmo.
Czytaj także: Darmowe atrakcje Kielc – trzeba je zobaczyć
Busko-Zdrój
Busko-Zdrój to uzdrowisko woj. świętokrzyskiego, gdzie oprócz Parku Zdrojowego można podziwiać najnowocześniejszą tężnię solankową w Polsce na planie koła. Miejscowość słynie z jodkowo-bromkowych wód mineralnych, a na niemal każdej pocztówce widnieje budynek Sanatorium Marconi. To gmach zaprojektowany przez Henryka Marconiego – wybitnego włoskiego architekta, który od 1822 był czynny w Polsce. Wsławił się jako jeden z najwybitniejszych architektów pierwszej połowy XIX wieku tworzący w Polsce budowle w stylu klasycystycznym. Wokół Buska-Zdroju znajdują się takie świętokrzyskie atrakcje jak sosna na szczudłach w Wełeczu, czy pozostałości zboru ariańskiego w Pęczelicach.
Krzemionki
Krzemionki, znane także jako Krzemionki Opatowskie – to rezerwat archeologiczny, który chroni zespół neolitycznych kopalni krzemienia pasiastego. 6 lipca 2019 roku miejsce to zostało wpisane na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. Na marginesie jest to 16. miejsce z Polski, które znalazło się na tej prestiżowej liście. Rezerwat jest położony w województwie świętokrzyskim między wsiami Sudół i Magonie, niedaleko Ostrowca Świętokrzyskiego. Materiał wydobywano tam już od 3900 do 1600 roku p.n.e.! Kopalnie te już w neolicie służyły zamieszkującej te tereny ludności kultury pucharów lejkowatych oraz ludności kultury amfor kulistych, a w epoce brązu ludności kultury mierzanowickiej.
Możecie tam dziś oglądać pole górnicze, a także rekonstrukcje domostw sprzed naszej ery. Co ciekawe, kopalnie odkryto w nowożytności dopiero w 1922 roku. Zarosły lasem, dzięki czemu nie zostały zniszczone, a po wielu wiekach ludzie znaleźli ponad 2700 szybów, jak również cenne rysunki naskalne wykonane węglem.
Czytaj także: Najciekawsze podziemne atrakcje w Polsce (Top 10)
Kielce Village Museum
Takie miejsca kocha się całym sercem i można w nich przepaść na całe dnie, zdumiewając się urokiem dawnej polskiej wsi. Romantyczne i urokliwe Kielce Village Museum to inaczej Muzeum Wsi Kieleckiej, park etnograficzny w Tokarni będący wsią idealną. Powstał w 1976 roku jako projekt etnografa Romana Reinfussa, który chciał w jednym miejscu odtworzyć układy osadnicze dawnych wsi z regionów Kielecczyzny. Pragnął pokazać rustykalne świętokrzyskie atrakcje i ludową architekturę. Udało mu się to w przepiękny sposób, gromadząc na 65 hektarach wszystko to co najpiękniejsze w polskiej wsi: drewniane chaty, kapliczki, obejścia i wiatraki. Muzeum Wsi Kieleckiej jest atrakcją całoroczną, położoną około 20 kilometrów od Kielc, gdzie można wybrać się na zwykłe zwiedzanie lub na warsztaty organizowane dla dzieci.
Czytaj więcej: Park Etnograficzny w Tokarni – wieś idealna
Zamek rycerski w Sobkowie
To niepozorne miejsce, gdyż na zdjęciu widać właściwie już same ruiny będące pozostałością zespołu dworskiego nad brzegiem Nidy. Ale co ciekawe, w budynkach dookoła nich mieści się hotel z salą weselną i restauracja. Hotelowa restauracja specjalizuje się w daniach kuchni staropolskiej, które serwowane są w 4 salach bankietowych z zachowanym wystrojem z XVI i XVII wieku. Ruiny kryją niezwykłą historię, ponieważ w XVI wieku ród Sobków z Sulejowa postanowił wznieść w tym miejscu zamek rycerski. Następnie fortecą władały rody magnackie i kasztelańskie, a zamek przemianowano na pałac. Hotel Zamek Rycerski jest położony 15 km od jedynego w Europie muzeum zegarów w Jędrzejowie, a do Kielc jest stamtąd 25 km. Hotel organizuje przejażdżki konne, przejażdżki dorożkami, a zimą kuligi.
Wąchock
Wąchock jest znany niektórym wyłącznie z dowcipów, tymczasem jest to bardzo interesujące miasto i dawna siedziba cystersów. Na uwagę zasługuje w szczególności klasztor cystersów wąchockich, którzy przybyli tu z Francji, z opactwa Morimond. Już w XIII w. Wąchock urósł rangą, gdyż klasztor stał się samodzielnym opactwem, a dzięki licznym darowiznom był jednym z bogatszych na naszych ziemiach. Opactwo w Świętym Krzyżu (na Łysej Górze) nie dopuszczało, by konkurencja osiągnęła zbyt duże znaczenie administracyjne. Benedyktyni ze Świętego Krzyża toczyli liczne sprawy majątkowe z wąchockimi cystersami, dlatego też Wąchock z biegiem lat stał się obiektem kawałów. Tymczasem w Wąchocku możecie zobaczyć ciekawe świętokrzyskie atrakcje opisane w tekście, do którego możesz przejść, klikając poniżej.
Czytaj więcej: Miasto, o którym tylko słyszałeś. Jakie są atrakcje Wąchocka?
Rezerwat Kadzielnia w Kielcach
Na terenie dawnego kamieniołomu wapienia w Kielcach zwanego Kadzielnią, każdy znajdzie miejsca odpowiednie dla siebie. Pośrodku znajduje się chroniona Skałka Geologów, a wokół liczne znane na całe świętokrzyskie atrakcje, takie jak amfiteatr, tyrolka, wodospad i podziemna trasa turystyczna. Kamieniołom działał od XVIII wieku, a rezerwat od 1962 r. Można tam oglądać formacje geologiczne z okresu górnego dewonu, a w miejscu po starym wyrobisku powstało Jezioro Szmaragdowe. Podziemna trasa turystyczna jest czynna od kwietnia do października.
Zobacz więcej: Darmowe atrakcje Kielc – trzeba je zobaczyć
Zamek Królewski w Sandomierzu
Sandomierz wspominaliśmy w tym zestawieniu już kilka razy, ponieważ to jedna z najciekawszych i najpiękniejszych miejscowości w całym województwie. Świętokrzyskie atrakcje to także te związane z polskimi królami, a Zamek Królewski w Sandomierzu wzniesiono na skarpie przez samego Kazimierza Wielkiego. Gród należący do Henryka Sandomierskiego został zdobyty podczas najazdów mongolskich, a na tym miejscu Kazimierz Wielki postawił w 1349 roku murowany zamek obronny. Historycy wyliczyli, że Kazimierz Wielki był na zamku w Sandomierzu 18 razy i łącznie spędził na nim 25 miesięcy. Na zamku bywali Kazimierz Jagiellończyk, Zygmunt I Stary i inni królowie. Forteca nie miała szczęścia, gdyż w czasie potopu zamek zajęli Szwedzi, a potem podczas konfederacji barskiej wojska rosyjskie. Obecnie mieści się tu Muzeum Okręgowe w Sandomierzu.
Ruiny walcowni w Nietulisku Dużym
Świętokrzyskie ma kilka zabytków przemysłowych, których przykładem są ruiny walcowni sztabowej w Nietulisku Dużym. W 1846 r. Staropolski Okręg Przemysłowy zlecił tu budowę zakładu napędzanego przez koła wodne zasilane poprzez sieć kanałów. O rozmachu przedsięwzięcia świadczy to, że w XIX w. fabryka była wyposażona w 40 par walców i wielkie nożyce, a 150 pracowników wyrabiało tu aż 4800 ton walcowanego żelaza rocznie. Mieszkali na osiedlu robotniczym przy walcowni, którego pozostałości ostały się do dzisiaj. Było tu 36 domów dla pracowników oraz budynki dla ich przełożonych i inne obiekty gospodarcze.
Geopark w Kielcach
Ta darmowa atrakcja Kielc to w szczególności gratka dla dzieci, jak również dla miłośników geologii. Na terenie Rezerwatu Wietrznia znajduje się nowoczesne Centrum Geoedukacji, gdzie można dowiedzieć się więcej o budowie geologicznej okolicznych terenów i skarbów ukrytych w Rezerwacie Wietrznia. Można tam oglądać modele zwierząt sprzed milionów lat, prehistorycznych ryb, trylobitów i innych żyjątek. Są także fascynujące skamieniałości zatopione w wapieniach górnodewońskich, z których zbudowane zostały objęte ochroną skały.
Łuk po zamku Ossolińskich w Ossolinie
Tak jak Zamoyscy mieli Zamość, tak Ossolińscy zamieszkiwali w Ossolinie. Dziś jest to niewielka wioska, które nie obfituje w świętokrzyskie atrakcje poza łukiem, który jest pozostałością dawnej okazałej rezydencji. Z mostu arkadowego prowadzącego do zamku, pozostał piękny łuk nad drogą (widoczny na akwareli).
Sam zamek się nie zachował, ponieważ czworoboczną budowlę kazał wysadzić w 1816 r. dziedzic zamku Antoni Ledóchowski. Spodziewał się bowiem, że dzięki temu zostaną odkryte skarby, które ktoś ukrył w podziemiach. Przeliczył się i bezpowrotnie zniszczył zamek. Z Ossolina podobno prowadził podziemny korytarz z Krzyżtoporu i tam dawni właściciele ukryli rzekomo kosztowności. To jednak tylko legenda, gdyż gdyby Ossoliński rzeczywiście chciał zlecić budowę takiego korytarza, musiałby on mieć ponad 20 km długości.
Zobacz więcej: Nieistniejące zamki w Polsce – Top 10 najciekawszych
Kościół św. Krzyża w Kielcach
Parafia Podwyższenia Krzyża Świętego w Kielcach działa od 1913 roku, w miejscu, które wybrał ks. bp ordynariusz Tomasz Kuliński i kupił za 7 tys. rubli. Parafia została potem przekazana salezjanom, a następnie w 1963 r. w 50. rocznicę erygowania kościoła, ustanowiono w nim drugie wezwanie: NMP Wspomożycielki Wiernych. Budynek wyróżnia się ciekawą architekturą, strzelistymi oknami i rozetami. Salezjanie opiekują się kościołem do dziś, a parafia jest czynna i odbywają się tam msze.
Ruiny Huty Józef w Samsonowie
To kolejne ruiny zakładu wielkopiecowego w woj. świętokrzyskim, a co więcej cała historia Samsonowa jest związana właśnie z nim, gdyż to przemysłowi hutniczemu miejscowość zawdzięcza rozkwit. Hutę założył w 1594 r. Łukasz Samson herbu Topór i to właśnie od jego nazwiska pochodzi nazwa wsi, choć jego następcy na stanowisku kierowniczym wsławili się bardziej. Włoscy dzierżawcy w XVI i XVII w. zrobili z kuźnicy nowoczesny zakład wielkopiecowy. Sprowadził ich król Zygmunt III Waza, a fabryka produkowała metalowe elementy zbrojenia dla wojska: od pancerzy po broń palną. Jan II Kazimierz Waza kazał tam odlewać działa. Huta przechodziła z rąk jednych włoskich rodów do innych, aż przejęli ją biskupi krakowscy. Stanisław Staszic nakazał budowę nowej huty w tym miejscu w 1817 roku i nazwano ją Józef – funkcjonowała do 1866 r.
Które świętokrzyskie atrakcje spodobały Wam się najbardziej?